Η Πρώτη Μέρα της Υπόλοιπης Ζωής σου

Στο χώρο του κινηματογράφου, παρατηρείται συχνά τελευταία τα οικογενειακά δράματα να κερδίζουν έδαφος σε σχέση με τις κομεντί· κάτι από την απομυθοποίηση της οικογενειακής συμβίωσης και της παντοτινής συντροφικής αγάπης που χαρακτηρίζει την εποχή μας πρέπει να έχει εισχωρήσει στα άδυτα της ταινιοπαραγωγής. Η γαλλική κωμωδία Η Πρώτη Μέρα της Υπόλοιπης Ζωής σου του Φιλίπ Λιορέ διαφέρει σε κάποια επίπεδα από το παραπάνω παράδειγμα: ενώ εξυμνεί τις χαρές και τις αρετές του οικογενειακού βίου, χωρίς ενίοτε να αποκρύπτει τις ατέλειες που εξ ορισμού ενδέχεται να τον χαρακτηρίζουν ως ιδέα, είναι αποσπασματική, μας χαρίζει δηλαδή μόνο στιγμές του, χωρίς καμιά υπόσχεση αληθοφάνειας ή ρεαλισμού, και χωρίς να μας προπαγανδίζει κάποια άποψη που περιμένει απλώς να την καταπιούμε.

Η διαχρονική πορεία μιας οικογένειας, που αποτελείται από δυο γονείς και τρία παιδιά, ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια του θεατή μέσα από τις οικογενειακές στιγμές που θεωρούνται μοναδικές για τα μέλη της. Ο Αλμπέρ (Pio Marmai), για παράδειγμα, ο μεγάλος γιος, δε θα ξεχάσει ποτέ τη μέρα που αποφάσισε να μετακομίσει μακριά από την οικογενειακή στέγη. Έχει ήδη αποχαιρετήσει το σκύλο του, μετά από την αναμενόμενη ευθανασία στα βαθιά γεράματα, κι έχει εξασφαλίσει ότι δε θα πληρώνει ενοίκιο για το στούντιο στο οποίο θα κατοικεί, στην πολυκατοικία-ιδιοκτησία του παππού (Ροζέρ Ντυμάς). Μιλάμε για τη μέρα, κατά τη διάρκεια του τελευταίου μέρους της οποίας ο Αλμπέρ θα αποφασίσει πως παραείναι ανεξάρτητος για να δειπνήσει στο πατρικό του και για να ενοχληθούν οι γείτονες που έχει βάλει τη μουσική στο τέρμα· ώσπου ένα κορίτσι πηγαίνει στην πόρτα του για να παραπονεθεί για το θόρυβο. Είναι η μέλλουσα σύζυγος του Αλμπέρ, με την οποία δε θα αργήσει ιδιαίτερα να ανακαλύψει πως, από την αρχή της γνωριμίας τους, ποτέ δεν τα πήγαινε ακριβώς καλά.

Η προσωπική μου αγαπημένη των στιγμών είναι αυτή που ρομαντικά μνημονεύει ο Ραφ (Μαρκ-Αντρέ Γκροντίν), ο δευτερότοκος γιος: η μέρα του γάμου του Αλμπέρ, στην αρχή της οποίας επιστρέφει στο πατρικό του για τις ετοιμασίες και ξαναβρίσκει όλα τα παλιά αντικείμενα που αγαπούσε ως παιδί κι ως έφηβος. Κι επειδή οι ρομαντικοί τύποι είμαστε συχνά και νοσταλγικοί, όλα αυτά φέρνουν το Ραφ πίσω στη βραδιά που γνώρισε τη Μόιρα ή Baby Stardust (Camille de Pazzis), σε ένα διαγωνισμό προσποίησης παιξίματος ηλεκτρικής κιθάρας, στα καμαρίνια, λεπτά πριν το σαρωτικό ντεμπούτο του στη σκηνή ως Magic Fingers. Φυσικά όλα είναι απλώς αρχικές εντυπώσεις και μια πλάνη στο μυαλό του Ραφ, που ψάχνει το κορίτσι των ονείρων του· είναι εύκολο, ωστόσο, να

συνεπάρει κάποιον η ταινία στο σημείο αυτό, ιδιαίτερα με την ταύτιση του θεατή με τη συμπαράσταση που δείχνει στο γιο του ο Ρομπέρ, ο πατέρας του Ραφ. Εκτός από το ότι αναλαμβάνει προσωπικά τη μεταφορά του από και προς το διαγωνισμό, τον συμβουλεύει για το πως να ανταποκριθεί προσφέροντας τις αποκρυσταλλωμένες του μουσικές γνώσεις και απόψεις κι αναλαμβάνει την κατάρτισή του και στον τομέα της ερωτικής αποπλάνησης.

Η ταινία βλέπεται απίστευτα ευχάριστα, όχι μόνο επειδή το χιούμορ των μικρών ιστοριών που την απαρτίζουν είναι τόσο λεπτό κι ανεπαίσθητο που σε χτυπάει κατακέφαλα χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι – αν και το συγκεκριμένο το θεωρώ φοβερό προσόν σε μια εποχή που το μαύρο χιούμορ πασπαλίζει υποφερτές νότες σε μια ταινία, κατά τη διάρκεια της οποίας προσπαθείς να γελάσεις μετά μανίας, όσο κι αν αυτό κρίνεται ανέφικτο. Θα τολμούσε να προχωρήσει κανείς στην παραδοχή πως μια γενικότερη φυσικότητα αναβλύζει από το σύνολο των

χαρακτηριστικών της ταινίας, όπως οι ερμηνείες, τα σκηνικά, τα κοστούμια, αλλά και οι φαρμακερές, ετοιμοπόλεμες ατάκες των διαλόγων. Οι νεότεροι αμφισβητούν τους πρεσβύτερους, όσο απότομα, σκληρά και βιτριολικά αυτό γίνεται και στη ζωή, αδιαφορώντας για τους ψυχοσωματικούς πόνους του να μεγαλώνεις (ας αποφύγουμε εδώ, για λόγους θετικής σκέψης, να πούμε γερνάς), να προσπαθείς να γίνεις κάτι περισσότερο από αυτό που είσαι, νιώθοντας ήδη ένα απολίθωμα που έκανε θυσίες ώστε να κάνει παιδιά, μόνο και μόνο για να τα αναθρέψει και να τα δει να ανοίγουν τα δικά τους φτερά, συχνά πεισματικά, οριστικά και αμετάκλητα. Όπως η Μαρί-Ζαν, η μητέρα, που αποφασίζει να παρακολουθήσει μαθήματα Τέχνης στο πανεπιστήμιο στα 40κάτι, επιστρέφοντας στις πολυάριθμες ομάδες φίλων και στα σκισμένα τζιν, στην προσπάθεια να σταθεί πιο κοντά στα παιδιά της, αλλά και να αναζωογονήσει τη σχέση της με το σύζυγό της.

Όσο για την πρώτη μέρα του υπολοίπου της δικής μου ζωής, επιχειρώντας να διαψεύσω το ρητό πως η πραγματικότητα είναι συνήθως πιο ευφάνταστη από την τέχνη, το μόνο που μου 'ρχεται, ενώ ψάχνω και ξαναψάχνω τις αναμνήσεις μου είναι η στιγμή της φώτισης μετά το τέλος των εξετάσεων για την πρώτη ενότητα του μεταπτυχιακού μου, στις αρχές του περσινού καλοκαιριού. Αν και ολοφάνερα εσωστρεφής στιγμή, το ότι μάλλον αισθανόμουν να έχω καταφέρει κάτι κάτω από δυσχερείς περιστάσεις, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αρκετά από τα γρανάζια του μυαλού μου δούλευαν πυρετωδώς ώστε να κατεβάσω ιδέες για να στήσω ένα ιστολόγιο (αυτό εδώ!), και, για πρώτη φορά, να καταφέρω να το συνεχίσω, άναψε μέσα στο λεωφορείο της επιστροφής μια νοητή ατομική λάμπα που με έκανε να δω διάφορα πράγματα υπό άλλο πρίσμα, πιο ήρεμο και συγκαταβατικό. Η παραδοχή πως είχα ανθρώπους, όπως για παράδειγμα την οικογένειά μου, που ένιωθα πως θα ήταν για πάντα εκεί, σαφώς συνέβαλε τα μέγιστα στο συναίσθημα, κι εδώ είναι που υποκλίνομαι στα μηνύματα, που, χωρίς επιμονές, προσπαθεί να μεταδώσει η ταινία. Ιδιοσυγκρασιακές σκέψεις, με βάση την Πυρκαγιά σ' ένα Σπιρτόκουτο, που τότε άκουσα για πρώτη φορά, αγναντεύοντας τοπία της Μακεδονίας· σας προτρέπω να κάνετε κι εσείς κάτι παρόμοιο σύντομα για να επωφεληθείτε από σκέψεις παρόμοιων ειδών που προσωπικά σας γεμίζουν.

Η Πρώτη Μέρα της Υπόλοιπης Ζωής σου θα διεκδικήσει τη δυνατότητα να σου μείνει αξέχαστη, αν περιλαμβάνει το χρώμα, την ανάμνηση ή βέλτιστα τη συμμετοχή αυτών που αγαπάς πιο πολύ, ανεξάρτητα αν τους επέλεξες ή σε επέλεξαν: μια όμορφη αλήθεια που η αξιοπρόσεκτη αυτή ταινία επιχειρεί να μας μεταδώσει.

By Μαρία Γώγογλου