Ανασκόπηση κι Αποφάσεις για το Νέο Έτος

Έφτασε λοιπόν η στιγμή που όλοι περιμένατε (τουλάχιστον, σε πολλούς από εσάς με τους οποίους έχω επικοινωνήσει προσωπικά, ο παραμερισμός του 2016, λόγω μιας γενικότερης μουντάδας του, πρέπει να δίνει ιδιαίτερη χαρά!). Το 2017 θα είναι σε πολύ λίγο μαζί μας. Αν, ωστόσο, δεν προχωρήσατε ακόμη σε προσωπική αποτίμηση όσων χάσατε κι όσων κερδίσατε τη χρονιά που μόλις μας προσπερνά, ή αν είστε όπως εγώ από τους τελευταίους που θα αποδεχθούν το πέρασμα του χρόνου, ευαγγελιζόμενοι πως προσπαθείτε να απολαύσετε κάθε στιγμή του -ακόμη και τις τελυταίες που κάτι μπορεί να έχουν να σας προσφέρουν- ήρθε η ώρα να το τολμήσετε, καθώς και να πάρετε τις αποφάσεις σας για όσα θα προσπαθήσετε να αλλάξετε στον κόσμο και στον εαυτό σας το 2017.

Ας ξεκινήσουμε από τα λιγότερο αισιόδοξα, μήπως και πετύχουμε να ανέβει η διάθεση. Σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο εθελοτυφλούμε αν δεν παραδεχόμαστε ότι κι αυτή τη χρονιά, ακολουθώντας τα πρότυπα των τουλάχιστον επτά προηγούμενων, τα πράγματα στη χώρα μας έπιασαν ακόμη λίγο περισσότερο πάτο απ' ότι προηγουμένως. Παρατηρήσαμε γι' άλλη μια φορά από τις προστατευμένες γυάλες μας τις τιμές στα καθημερινά είδη να εκτοξεύονται και την ανεργία και την υποαπασχόληση υπό άθλιες συνθήκες να καλπάζει. Άντε να παρηγορηθούμε πως νιώσαμε λίγο περισσότερο άνθρωποι υποδεχόμενοι τους μετανάστες με αξιοπρέπεια κι ανθρωπιά, αδύναμοι να τους προσφέρουμε τις αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης που λείπουν κι από μας τους ίδιους.

Αλλά και σε προσωπικό επίπεδο, ήρθε η ώρα να σκεφτεί ο καθένας τι αποκόμισε.Ένα από τα σημαντικότερα δικά μου συμπεράσματα, που θα δώσω εδώ ενδεικτικά, και πιο πολύ έτσι για να σας δώσω το έναυσμα να κάνετε τους ανάλογους, εντελώς ιδιοσυγκρασιακούς συλλογισμούς σας κι εσείς, είναι η κεντρικότητα του προσωπικού χώρου. Ο χρόνος που διαθέτουμε στον εαυτό μας και η ποικιλία δραστηριοτήτων του γούστου μας με την οποία τον στολίζουμε μου αποδείχτηκε το 2016 πολυεπίπεδα λειτουργικός. Εκτός από το ότι μαθαίνεις απίθανα πράγματα που σε επίπεδο γνώσεων και πλουτισμού εμπειριών δεν είχες ποτέ φανταστεί, γίνεσαι απείρως πιο ευγενικός και συμπονετικός άνθρωπος με την εσωτερική ασχήμια, την ανυπομονησία και την απανθρωπιά των άλλων. Η παραπάνω εξέλιξη μάλλον περισσότερο ευνοεί παρά δυσχεραίνει την ανάπτυξη σχέσεων, όπως πιστεύουν πολλοί, που θεωρούν τη μοναχική αναζήτηση και πορεία αχρείαστο σπορ. Ως απάντηση θα τους πρότεινα απλά να αποτολμήσουν μια ενδελεχή ενδοσκόπηση και να χτενίσουν τα λαμπρά παραδείγματα του περιγύρου τους, προτού αποφανθούν οριστικά.

Όσο για τις αποφάσεις της νέας χρονιάς, δε μου διαφεύγει καθόλου πως είναι ξενικό έθιμο και σε καμία περίπτωση πατροπαράδοτο ελληνικό. Η δυτική, ωστόσο διείσδυση της ατομικής θεώρησης του τρόπου ζωής το καλεί επιτακτικά. Η προσωπική μου σύσταση, αμιγώς μετακρισιακή και γι' αυτό προδίδοντας μινιμαλιστική διάθεση θα κινηθεί στα αυτονόητα. Αρκεί ένας προσδιορισμός της πλειοψηφίας των παραγόντων που μας κάνουν να αισθανόμαστε την απόλυτη ευτυχία (και δεν έχουν αποκλειστικά υλική υπόσταση) κι η προσωπική τοποθέτηση αξιοσέβαστων κομματιών τους σε κάθε στάδιο της ζωή μας για να αισθανθούμε αφάνταστα πλήρεις. Ακριβώς σαν να έχουμε εκπληρώσει την αποστολή μας στο απέραντο απροσπέλαστο σύμπαν, τα παράδοξα και τις παράλογες απαιτήσεις του. Τόσο απλό, κι όμως τόσο δύσκολο. Δε μπορώ να φανταστώ κάτι πιο κατάλληλο να ευχηθεί κάποιος σε κάποιο πρόσωπο για το οποίο τρέφει άξια ποσότητα εκτίμησης κι αγάπης. Ας δείξουμε ακόμη πιο ενάρετοι κι ας το ευχηθούμε σε όλους μας, παρ' όλο που, όπως φαίνεται στο τοπίο γύρω μας, και με το φάντασμα της κυριολεκτικής και μεταφορικής εξαφάνισης του Άγιου Βασίλη, της υποδειγματικής μορφής πλουσιοπάροχης προσφοράς να μας απειλεί, οι εποχές για ευχές έχουν οριστικά εκλείψει.

Κι ο δικός μου προσωπικός στόχος για τη νέα χρονιά επιμένει σταθερά πνευματικά. Κάπως λιγότερος ρομαντισμός που να σε εκθέτει αισθητά λιγότερο στα δόντια των διαθέσεων των άλλων παραμένει μακροχρόνια ζητούμενο, τόσο που φέτος αποφάσισα να κυνηγήσω την εξέλιξή μου προς αυτή την κατεύθυνση. Άλλωστε το να εκτίθεσαι και να δίνεις, ενώ πολλές φορές γίνεσαι αντιληπτή ως έρμαιο της παρέας, αν και χριστιανικό, εκτός από ψυχοφθόρο, δεν ωφελεί κανέναν. Όφειλες από την αρχή να είχες επιλέξει τη σταδιοδρομία του σύγχρονου γελωτοποιού.

Κατά τα άλλα, συμβιβασμοί έρχονται στο φως, καθώς κομμάτια του «είναι» σου απορρίπτονται τοποθετημένα οριστικά στο παρελθόν, ενώ νέες αγάπες, στόχοι κι επιθυμίες χτίζονται πάνω σε καινούργια, αναλαμβάνοντας μετασχηματισμούς. Το να αντικρίσουμε το 2017 ως μια πάλευκη σελίδα στην οποία μόλις τώρα ετοιμαζόμαστε να γράψουμε ενδεχομένως δεν καθρεφτίζει την ολότητα του φάσματος της αλήθειας. Καλύτερα να σκεφτείτε ποιοι είναι οι ωραιότεροι, πιο διασκεδαστικοί δρόμοι συνέχειας στο ταξίδι γνωριμίας με τον εαυτό σας και τους γύρω σας. Άλλωστε, η ολοκλήρωση ενός ακόμη έτους δε μπορεί να σας ήταν τόσο αναπόφευκτα δυσάρεστη.

Υποδοχή νέου έτους στην Κίνα

Καλή μας χρονιά!

By Μαρία Γώγογλου

Τα Τελευταία Χριστούγεννα του Τζορτζ Μάικλ

Όπως έχει περίτρανα αποδειχθεί, η κυρίαρχη κουλτούρα έχει τη θέση της σ' αυτό εδώ το ιστολόγιο· γι' αυτό και δε μου φαίνεται καθόλου παράλογο που εδώ θα μνημονεύσω έναν άξιο αντιπρόσωπό της για δεκαετίες. Ο θάνατος του Τζορτζ Μάικλ στην ηλικία των 53 ετών μπορεί να μας ξάφνιασε όλους, ακριβώς εξαιτίας της αισθητής ανάδειξής του συμβόλου της ποπ κάποια στιγμή σε μουσικό ήρωα μέσα μας, άσχετα με το τι ίσχυε και τι όχι ή τι αποδείχθηκε διαφορετικό κατά τα σημερινά φαινόμενα, αλλά και στο πέρασμα του χρόνου.

Ο ελληνοκυπριακής καταγωγής Τζορτζ Μάικλ γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1963. Γιος Κύπριου εστιάτορα και Αγγλίδας χορεύτριας, γρήγορα έκανε το ντεμπούτο του με τους Wham!, το συγκρότημα που δημιούργησε με τον Άντριου Ρίτζλεϊ. Ανάμεσα στις μεγαλύτερες και διαχρονικότερες επιτυχίες του διδύμου βρίσκεται και το “Last Christmas”, το Χριστουγεννιάτικο άσμα της πληγωμένης καρδιάς που όλοι σε κάποια φάση έχουμε σιγοτραγουδήσει, εν μέρει από ανάγκη και θέληση να συνοδεύσουμε το κυρίαρχο πνεύμα, κι εν μέρει με πληγωμένα σωθικά, αναμένοντας η καινούργια χρονιά όντως να μας φέρει κάτι ξεχωριστό. Γιατί, μέσα στους στίχους και το ρυθμό του “Last Christmas”, βρίσκονται μαζί δεμένες ταυτόχρονα κι αρμονικά η ανάγκη να συνυπάρχουμε και να συμβιώσουμε με κάποιον άνθρωπο, με το ένστικτο της επιβίωσης που μας ωθεί να αντικρίσουμε ξανά τον κόσμο, έχοντας αναστηθεί από τα συντρίμμια. Είναι, με λίγα λόγια, το ετήσιο καμπανάκι που μας θυμίζει ότι οι μακροσκελώς αναλυμένες εποχές των εφηβικών μας ερώτων έχουν μια για πάντα αποβιώσει.

Όμως, αυτό το 2016, γιατί στέκεται έτσι απάνθρωπα κι επίμονα αντίθετο με την επιβίωση και τη μακροημέρευση των αγαπημένων μας ποπ αστέρων; Και συγκεκριμένα, γιατί στάθηκε τόσο σκληρό με το συγκεκριμένο, που έφτασε σχεδόν χρονικά μόνο λίγες ανάσες πριν την έλευση του 2017; Στην περίπτωση του συγκεκριμένου ποπ ειδώλου, η απάντηση δε μπορεί να βρίσκεται στην αυθαιρεσία ή την υπέρμετρη αλαζονεία. Καλώς ή κακώς, ο Τζορτζ Μάικλ και καλές σχέσεις με τη μητέρα του διατήρησε (τουλάχιστον ως την κατάληξη της τελευταίας, που, όπως λέγεται ήταν ανάμεσα στους παράγοντες που τον οδήγησαν σε διαρκή στενοχώρια, ενδεχομένως και κατάθλιψη), και ουκ ολίγες φιλανθρωπίες έκανε, και τους φανς του ανά τον κόσμο φρόντιζε ανά τακτά κι επαρκώς υπολογισμένα διαστήματα να ικανοποιεί, με τις ανά την υφήλιο εμφανίσεις που ακόμα και λίγο πριν το τέλος του σχεδίαζε, και στην προσπάθεια αποτοξίνωσης αρκετές φορές είχε ριχθεί (με αμφιλεγόμενα έως μάταια αποτελέσματα δυστυχώς). Τι φταίξαμε λοιπόν να στερηθούμε άλλη μια δημοφιλή φιγούρα που φώτιζε που και που με τις μέτριες μελωδίες και τις πράξεις του τη φτηνή, πεζή καθημερινότητά μας;

Η απάντηση, αν και πολυπρόσωπη, σίγουρα εκπροσωπείται εν μέρει από την ίδια την κυρίαρχη κουλτούρα, στην οποία ο γνωστός τραγουδιστής και τραγουδοποιός οφείλει την ανάδειξή του. Δεν αποκλείεται, τουλάχιστον κατά τα φαινόμενα, οι τάσεις για απομόνωση που απαιτεί ο κόσμος τη σήμερον ημέρα να τον είχαν επηρεάσει· σε συνδυασμό με τη μοναξιά που λογικά μπορεί να αισθάνεται κάποιος που βιώνει το ζενίθ της δημοσιότητας στο πετσί του, κι οφείλει να μπορεί να συνεχίσει να είναι φυσιολογικός κι όταν σβήνουν τα φώτα. Δεν αποκλείεται η διαμάχη μέσα του για το πως θα μπορούσε να εξασφαλίσει λίγα ψίχουλα αυθεντικής συντροφικότητας να μη μπορούσε να συμφιλιωθεί με τη μοναξιά που η απανταχού λατρεία και ο θαυμασμός από αγνώστους μπορεί να προσφέρει. Ποτέ κανείς δε βρισκόταν μέσα του και γι' αυτό δε θα μπορέσουμε να μάθουμε τίποτα ακριβώς. Μονάχα ο καθένας θα προσπαθεί να βγάλει τα δικά του εντελώς υποκειμενικά συμπεράσματα και να κάνει υποθέσεις.

Αδιαμφισβήτητα, πολλές ποπ μελωδίες που τραγούδησε θα μείνουν στη μνήμη μας· χωρίς αυτό να αποτελεί ξεκάθαρη αιτία για το ξαφνικό ενδιαφέρον μας για την περίπτωσή του. Ο άνθρωπος υπέφερε καιρό από οτιδήποτε μπορεί να συμπεριλαμβανόταν ανάμεσα στους αγεφύρωτους συλλογισμούς που τον βασάνιζαν. Εμείς θρηνούμε τώρα, που συνειδητοποιούμε πως μια ενδεχομένως κατάθλιψη είχε φτάσει στο αμήν, ενώ αγνοούσαμε την ύπαρξή της. Θρηνούμε το θάνατο κάποιου, ακριβώς επειδή ευχόμαστε βαθιά μέσα μας να βρεθεί κάποιος κάποια μέρα που θα θρηνήσει και θα αναλύσει έτσι και το δικό μας. Κάποιος που θα θρηνήσει δημόσια και τη δική μας δόξα, ώστε να εξασφαλιστεί η επιβεβαίωση. Σ' αυτή την πτυχή απώλειας του Μάικλ που αντικρίζουμε στα μίντια καθρεφτιζόμαστε.

Το μήνυμα της κατάληξής του, αν κι έχει ιδιαίτερα έντεχνα κι εύστοχα αποσιωπηθεί βρίσκεται αλλού. Βρίσκεται στην πάλη με τον εαυτό σου. Στην πάλη με τα χαρακτηριστικά του που ίσως δε θα διάλεγες ή, στην πραγματικότητα, απλά δε γνωρίζεις αν θα θεωρούσες θεμιτά, αν δεν είχες παντοτινά εξ αρχής συναίσθηση του πόσο χαρακτηριστικά τα ενσωματώνεις. Βρίσκεται στην πάλη με τη θλίψη που «χορεύει κι ύστερα πετάει», μετά από την καρτουνίστικη εικόνα που διαιώνισες, προσπαθώντας να αποκαλύψεις κάτι για σένα σημαντικό (όπως η ομοφυλοφιλία, για παράδειγμα), που μπορεί να αποκρύπτει άλλα τόσα βαθύτερα ουσιώδη. Βρίσκεται στο να προσπαθήσεις να αποδεχθείς τον εαυτό σου εντός ή εκτός δημοσιότητας με τα θεόστραβα που μπορεί να βγάζουν μάτι και με τα προτερήματά του, χωρίς να ζητάς βοήθεια με εξαρτησιογόνο τρόπο από άψυχα ή έμψυχα. Σ΄αυτή τη μάχη, ο Τζορτζ, με όση δύναμη κι αν στάθηκε να ερμηνεύει τους ποπ ύμνους της «Ελευθερίας» και της «Πίστης», φαίνεται πως άντεξε μέχρι εδώ. Μένει σ' εμάς, τους επί γης ανθρώπινους συνεχιστές του, να προσπαθήσουμε για κάτι καλύτερο.

Δεν πρωτοτυπώ, το ξέρω, αναπολώντας τις στιγμές που ψιθύρισα στίχους του και γράφοντας: Τζορτζ Μάικλ R.I.P.

By Μαρία Γώγογλου

Αγάπη για την Ιδέα και Σκέψη του Δώρου

Μια που Χριστουγεννιάζει, αποφάσισα να συμπεριλάβω σε αυτή την ανάρτηση σε προσωπικές μου απόψεις και συμβουλές (εξού και ξακάθαρα υποκειμενικές) σχετικά με την προσφορά δώρων. Ποια είναι, όμως, η αξία -αν πράγματα υφίσταται- αυτού του εθίμου που έχει παγκόσμια επικρατήσει και, με αφορμή τις άγιες μέρες που 'ναι, το ξαναθυμόμαστε;

Ως έμπνευση και ως χειρονομία, ένα δώρο είναι ο τρόπος μας να συνοψίσουμε τα συναισθήματά μας για κάποιον άλλο μέσα από την επιλογή και την προσφορά ενός ιδιαίτερου, γι' αυτό το πρόσωπο, αντικείμενο. Κι από την άποψη της χειρονομίας και της πρωτοτυπίας περιέχει εξίσου ξεχωριστή σημασία, όσο κι από την άποψη της εκτέλεσης. Αυτό, αν δεχτούμε μια ιδεαλιστική άποψη της κατάστασης των πραγμάτων, που μπορεί να μην αποδεικνύεται σε μεγάλο βαθμό αντίστοιχη της αληθινής.

Πίνακας της Κάρεν Άπλτον

Η επιρροή, ωστόσο, του καπιταλιστικού μοντέλου οργάνωσης της κοινωνίας, καθώς και τα τελειωτικά χτύπηματα από την οικονομική κρίση και τη μετακρισιακή πραγματικότητα έχουν δώσει στην ιστορία αυτής της συνήθειας μοναδική αίσθηση και χροιά, τα σινιάλα της οποίας είναι δυνατό να λαμβάνουμε μόνο στην εποχή μας. Με λίγα λόγια, όλοι έχουμε παρατηρήσει πόσο πολύ αμελούμε να προσέξουμε τα μη υλικά και πιο σημαντικά που συχνά δε λέγονται και παρ' όλα αυτά προσφέρουμε καθημερινά ο ένας στον άλλο. Πόση αδιαφορία απλώνουμε για την πνευματικότητα ή για τα εσωτερικά χαρίσματα που διαπιστώνουμε στη φύση, επειδή πιθανώς δεν τα διαθέτουμε. Πόσο παγερά συναισθήματα προσεκτικά διαφυλάττουμε για τις μικρές ασυναίσθητες στιγμές μας ανάμεσα σε άλλους, που, αν το καλοσκεφτούμε, αποτελούν το άλας της ζωής.

Το δώρο συχνά τείνει να υποβιβασθεί σε μια άτυπη βαρετή υποχρέωση που πρέπει να βγάλουμε από τη μέση (η υποφαινόμενη δεν αρνείται πως πολύ συχνά έχει περιπέσει στην κατάντια και στο αναπόφευκτο να το επισημάνει και για τις δικές της διαπροσωπικές σχέσεις). Ένα είδος αλισβερισιού που δεχόμαστε να κυριαρχεί στο συναισθηματικό μας κόσμο ·όπως εκείνη η κοπέλα στο πανεπιστήμιο, της οποίας το όνομα αγνοώ αν είχα προλάβει να ρωτήσω, που μου αγόρασε δώρο, επειδή οικειοθελώς προσφέρθηκα να της δανείσω τις σημειώσεις μου, από μαθήματα που είχε χάσει. Έχει καταλήξει ένας τρόπος να δηλώσουμε πόσο απαραίτητο είναι να δείξουμε την υποτέλειά μας στον κόσμο που μας έχει επιβληθεί. Ή και όχι: σπανίζουν, αλλά είναι απολύτως υπαρκτές οι περιπτώσεις ακομπλεξάριστων παρεών ή μελών τους που αρνούνται να υποβάλλουν τον εαυτό τους στη διαδικασία για να διαιωνίσουν τη σταθερότητα μιας χρεωκοπημένης συνήθειας. Όταν μπορεί να αναγνωριστεί ότι αυτή δεν προσφέρει τίποτα στο ανθρώπινο γένος, δηλαδή.

Από την άλλη μεριά, πόσο υπέροχο είναι να αναλογίζεσαι την εξέλιξη μιας μακροχρόνιας φιλίας ή σχέσης, συγγενικής ή ερωτικής, προσπαθώντας να συνοψίσεις το σημείο που βρίσκεστε τώρα, καθώς και τον τρόπο που έχει εξελιχθεί η άποψή σου γι' αυτό το άτομο, σε μια τέτοια κίνηση! Θα έλεγε κανείς πως όλη αυτή η σκέψη, παρ' όλο που στη βασανισμένη καθημερινότητά μας καταλήγει να πνίγεται σε σύννεφα ερωτηματικών και ανησυχίας, ανήκει στις πιο ανιδιοτελείς στιγμές που βιώνουν ακόμη οι άνθρωποι, αν τουλάχιστο βουτάει κάποιος σ' αυτή με ειλικρινή διάθεση.

Η δική μου μέχρι στιγμής ενήλικη χριστουγεννιάτικη εμπειρία λέει να κάνεις δώρα, τουλάχιστον όσο ξέρεις ότι μπορείς. Κι όμως, τη στιγμή που η έμπνευση βρίσκεται στα πρόθυρα της εξάντλησής της (αισθητά λίγο πριν αξιώσει να επανεφεύρει τον εαυτό της), φέτος ήρθε η συμφωνία με τους γονείς μου να μην κάνουμε ο ένας στον άλλο δώρα, γιορτάζοντας την αξία του ανεκτίμητου, όσο και σπάνιου στην εποχή μας, συναισθήματος της αυτάρκειας – αυτής της σπάνιας ιδέας, που, αν έχεις επαρκώς ξεφύγει από τον καταναλωτισμό, έστω για λίγο, θα σε επισκεφθεί. Ότι, δηλαδή, η ζωή σου είναι τόσο πλήρης όσο και η αίσθηση ότι κοιτάς γύρω σου, ανακαλύπτοντας ότι έχεις ακριβώς όλα όσα χρειάζεσαι, ενώ κάθε κομμάτι του «είναι» σου νιώθει πως βρίσκεται στο σωστό σημείο με τον κατάλληλο τρόπο. Τη στιγμή, μάλιστα, που γνωρίζεις πως θα ήθελες πολύ όλοι οι άνθρωποι που βλέπεις γύρω σου, κι οι άλλοι τόσοι που δε βλέπεις να γνωρίσουν κάποια στιγμή αυτό το συναίσθημα, μα γνωρίζεις πως, προς το παρόν, αυτό δεν είναι αλήθεια, κι όχι αποκλειστικά από την άποψη της γεύσης του ανικανοποίητου, που η κυρίαρχη κουλτούρα, μέσω των διαφημίσεων και χιλίων άλλων τεχνασμάτων, απειλεί να μας αφήσει. (Παρά την ενδεχόμενη ομορφιά και την πρωτοτυπία της σκέψης, η υπόσχεση για τη μη προσφορά χριστουγεννιάτικων δώρων μεταξύ οικογενειακών μελών, την ώρα που γράφεται αυτή η ανάρτηση, έχει ήδη σχεδόν παραβιαστεί.)

Κάρολαϊν Μπόν-Μύλερ, Κορίτσι με Δώρα

Γι' αυτό και, ακόμη κι αν αποφασίσετε να μην κάνετε δώρα αυτά τα Χριστούγεννα, χαρίστε όσες περισσότερες στιγμές δύναμης κι αγάπης στους γύρω σας μπορείτε. Κι ακόμη κοιτάξτε να μείνει κάτι, έστω ελάχιστο, για τον εαυτό σας – αδιαμφισβήτητα, το αξίζει που σας έφερε μέχρι αυτές τις γιορτινές ημέρες και φέτος ακολουθώντας ιδιόχειρη όσο κι αποτελεσματικότατη οδό. Και μην ξεχνάτε: αγαθά, όπως η υγεία και οι στιγμές ηρεμίας είναι κάτι πολύ λιγότερο από δεδομένα για πολλούς, άσχετα με το πόσο λίγο έχουμε μάθει να τα εκτιμάμε.

Από καρδιάς καλά Χριστούγεννα και χρόνια μας πολλά!

By Μαρία Γώγογλου

Ταξιδεύοντας για να Ξεφύγεις

Για πολλούς, ένα αναγκαίο κακό που δεν απολαμβάνουν· ο διακτινισμός που έχει λανσάρει ο Χάρι Πότερ τους φαίνεται ιδιαίτερα ελκυστικός. Προσωπικά, δεν έχω να κατηγορήσω το μακρύ ταξίδι με λεωφορείο για ούτε κατά διάνοια τα μισά απ' όσα του προσάπτουν. Μια ανάσα από την ασταμάτητη διαδρομή της καθημερινότητας που και που επιβάλλεται, άλλωστε.

Πρώτα απ' όλα, οι κινούμενες εικόνες, αν τουλάχιστο έχεις την τύχη (ή την ατυχία για τους επιρρεπείς στις ζαλάδες, κατηγορία στην οποία αραιά και που ανήκω, ανάλογα με τη διάθεση) να κάθεσαι δίπλα στο παράθυρο προσφέρουν μια πιο γενική όψη του κόσμου απ' όσο στη ρουτίνα σου έχεις συνηθίσει. Κι όσο κι αν πολλές φορές τα πολλαπλά συμβάντα και οι εξελίξεις των σχέσεων σου τονίζουν πόσο απαράλλακτα τοπία επιμένουν να σε χαιρετούν, αν το πάρεις απόφαση να τα παρατηρήσεις πιο εξεταστικά, κι αν είναι και πρωί και λίγος δειλός εβρίτικος ήλιος πέφτει, έχουν αλήθεια πολλά να σου πουν.

Ντον Άντριους, Θέα από το Λεωφορείο

Αναμφίβολα πολλά δυσάρεστα, όπως αναπόφευκτα θα παρατηρήσεις. Αφού, ξεκινώντας από τη Ορεστιάδα, μοιραία θα διατρέξεις όλο το νομό, εξαιτίας της απόφασής σου να ξεφύγεις, η εγκατάλειψη πολλών σημείων της διαδρομής διεκδικεί μια από τις κορυφαίες θέσεις των συλλογισμών που ακόμη και μετά το τέλος του ταξιδιού θα μείνουν στο μυαλό σου να σε συντροφεύουν. Όπως η πόλη του Σουφλίου, για παράδειγμα, που, από την πρώτη φορά που άκουσα τη “Μηχανή” του Πάυλου Παυλίδη περνώντας τη, έμεινα τόσο έκπληκτη από το πόσο ο παραλληλισμός της ταιριάζει, που έχει καθιερωθεί να την προσθέτω στην playlist κάθε φορά που το λεωφορείο πλησιάζει. Ίσως γιατί η μικρή πλατεία, τα εγκαταλειμμένα σπίτια και η γενική ερήμωση, καθώς αποτελεί εξαίρεση η ανθρώπινη παρουσία (οι ώρες των δρομολογίων είναι πιθανό, βέβαια, να παίζουν το ρόλο τους) κάθε φορά μου θυμίζουν λίγο περισσότερο μια κάπως ανεστραμμένη εικόνα της βυθισμένης στην παρακμή και τη νοσταλγία όψης του εαυτού μου, όπως και το τραγούδι φυσικά.

Γενικά το ότι αναπνέεις ψυχικά, σωματικά και πνευματικά παίζει αναπόδραστα το δικό του ρόλο, με αποτέλεσμα άλλα πράγματα μέσα σου, αναλυμένα, να παίρνουν αποφασιστικά το δρόμο τους , κι άλλα να παρεξηγούνται ακριβώς από αυτή τη διαδικασία της υπερανάλυσης. Πράγματα, σχετικά με τα οποία, είχες αφήσει να σκεφτείς απλώς πως θα τα διεκπεραιώσεις βρίσκουν ακριβώς αυτό που αναζητούσαν χωρίς καν να είναι απαραίτητο να σημειώσεις την απόληξή τους που μελλοντικά θα αποζητήσεις. Το ότι υπάρχουν προβλήματα, ωστόσο που δεν αποχαιρετιούνται ποτέ, μόνο με την έντονη κι εκτεταμένη σε διάρκεια σκέψη, σε μια τέτοια περίσταση, που ίσως δε σε απασχολεί ταυτόχρονα κάτι άλλο, θα διαπιστώσεις· η στιγμή-κλειδί, κατά την οποία θα σου αποκαλυφθεί η καταλληλότητα να εγκαταλείψεις προσωρινά, για να την ξαναπιάσεις μια άλλη ώρα, μόνο κατά τη διάρκεια τόσο φαινομενικά άσκοπων ωρών, μπορεί να σου κλείσει το μάτι.

Κι έπειτα φτάνεις στο άλλο περιβάλλον· που δικαιωματικά διεκδικεί τον τίτλο του εναλλακτικού σου σπιτιού, αφού κατά τη διάρκεια των φοιτητικών σου χρόνων σε έχει φιλοξενήσει, και θα μπορούσε ακόμη να είναι το σπίτι σου, άσχετα που δεν είναι. Συνεχίζει ακόμη να ξυπνάει εκείνο το κυνηγημένο είδος νοσταλγίας, που έδιωξες από μέσα σου με τις κλωτσιές, με την απαίτηση να είσαι ένας φυσιολογικός άνθρωπος, με μια φυσιολογική ζωή χωρίς υπέρογκα εμφανή απωθημένα.

Και ύστερα, το πόσο ευχάριστο είναι που τα άτομα που σε καλωσορίζουν δεν ανήκουν στο άμεσο καθημερινό περιβάλλον σου το νιώθεις στο πετσί σου. Αυτή η ανακούφιση για το ότι θα έρθεις σε επαφή με κάποιον / κάποιους εκτός από αυτούς με την απόλυτα αποκρυσταλλωμένη άποψη για το άτομό σου, που περιλαμβάνει όλες τις πτυχές σου που μπορούν να αισθάνονται με μεγάλη αποκλειστικότητα πως έχουν γευθεί (!), είναι απο μόνη της ένας ανεκτίμητος θησαυρός. Άσχετο που η σπάνια επαφή σας έχει αποκρυσταλλώσει την άποψη αυτών των ατόμων πιθανότατα με διαφορετικό, πολύ πιο περιοριστικό τρόπο. Ακόμη κι αυτό, είναι μια αλλαγή και το απολαμβάνεις για τη μικρή ποσότητα των αντιδράσεων και των συμπερασμάτων που συνεπάγεται.

Και βιώνεις αυτά που θα μπορούσες να ζει· στην πραγματικότητα, όμως σου λείπουν. Τα πολλά και πολύχρωμα μαγαζιά, την ευγενική αντιμετώπιση της απόστασης· το δικαίωμα στα νυχτοπερπατήματά σου (που, λόγω της κούρασης, έχουν πια απαράλλακτα λίγα ψωμιά) να είσαι ο άνθρωπος που πάντα θα ήθελες να ήσουν αν αποκάλυπτες σε όλους ανεξαιρέτως ακριβώς αυτά που κρύβεις μέσα στην ψυχή σου, χωρίς φτιασίδια και περιστροφές και με τη χωροταξική συμφωνία εσωτερικού χώρου στο πλευρό σου. Κι όλα αυτά ασφαλώς την ώρα που η ασφάλεια του χουχουλιάσματος ενός ζεστού σπιτιού σε περιμένει, με υπόσχεση για ζεστό φαγητό, ήδη με την άφιξή σου το αμέσως επόμενο βράδι.

Κεν Γουονγκ, Λανθασμένη Ταυτότητα

Ο αποχαιρετισμός των τοπίων και των προσώπων παραμένει αδιόρατα κρύος, χωρίς κάτι να έχεις υποσχεθεί, ενώ ξέρεις ότι ένα μέρος της ευαισθησίας σου πάντα θα παλεύει να υποσχεθεί. Ο δρόμος του γυρισμού ξέρεις πάντα πως θα επιζητά ύπνο και μελαγχολία, όσο κι αν υπενθυμίζεις στον εαυτό σου ότι περιμένεις να δεις πώς θα είναι την επόμενη φορά προσπαθώντας να σταθεροποιηθεί μέσα σου η σκέψη πως θα υπάρξει επόμενη φορά, ό,τι και να γίνει, και πως κάτι επιπλέον θα κρύβει ο απροσδιόριστος σχηματισμός της.

By Μαρία Γώγογλου

Διαδρομές Ι

άφιξη / αναχώρηση

Μια διόλου τυχαία μέρα στα μέσα ενός σοβαρού φθινοπώρου, κάπου στις αρχές της τρίτης χιλιετίας, ένας μικρόσωμος άντρας κάνει πρώτος τα μετρημένα, αποφασιστικά βήματα που απαιτούνται για να περάσει από την κινητή εναλασσόμενη πραγματικότητα ενός ταξιδιού με πλοίο στην ασφάλεια του λιμανιού ενός νησιού. Ακολουθούν πίσω και γύρω του ένα σωρό άτομα, άμεσα σχετιζόμενα με την αποστολή που έμελλε να φέρει ως εδώ τα βήματά του, μια νέα πρόκληση σε ένα νέο, κι όμως τόσο γνώριμο, τοπίο που στη σκέψη του διακρίνεται από τη διάθεση να τον φιλοξενήσει για άλλη μια φορά, όπως ήδη ως τώρα χαρακτηριστικά έχει προσπαθήσει· όμως αυτή τη στιγμή ξέρει ότι μόνο ο δικός του βηματισμός έχει σημασία. Έχει παρατηρήσει πολλές φορές μακρινές, χαμένες στον ορίζοντα, και απολήξεις από ό,τι αντηχούν μέσα του σερί αναμμένα-τσιγάρα σκέψεις, ότι κάποιες στιγμές ανήκαν ολοκληρωτικά σε συγκεκριμένα πρόσωπα στη διάρκεια πλεύσης της ιστορίας· και ξέρει πως ανεξάρτητα από την ελάχιστη σημασία του γεγονότος στην παγκόσμια ιστορική μνήμη των ανθρώπων, μια τέτοια στιγμή έχει φτάσει για τον ίδιο. Το γαλάζιο βλέμμα του είναι λοιπόν αποκλειστικά συγκεντρωμένο μπροστά, στο σταυροδρόμι που φιλοξενεί το θέατρο, τον ακριβή προορισμό του ταξιδιού του, που πρόκειται να φιλοξενήσει δυο συναυλίες του, διαφορετικές απ' όσες πολλοί μέχρι τώρα έχουν συνηθίσει.

Τζουζέπε Ορλάντο, Σταθμός Τρένου στην Ιταλία

 

 

 

Θυμάται ακριβώς από πού αυτό το συναίσθημα της ανυπομονησίας πριν από πολυαναμενόμενες αφίξεις του είναι γνώριμο. Είναι κάτι που είχε βιώσει πολλά χρόνια πριν, τότε στο ξεκίνημα της νιότης· που ταξίδευε ακόμη για να γνωρίσει μέρη και ανθρώπους για να προσπαθήσει να εσωτερικεύσει επακριβώς τα πώς και τα γιατί γύρω από αυτά που αντιλαμβανόταν ως τις βασικότερες κινητήριες δυνάμεις της ζωής. Μια μέρα, για παράδειγμα, που για πρώτη φορά αισθάνθηκε πως βρήκε τον τρόπο για να γράψει κάποιους από τους ευκολότερους στίχους της ζωής του: είχε φτάσει σε ένα σταθμό στην άκρη του πουθενά με ένα κορίτσι που σε κάποια φάση τον συντρόφευσε και είχε δεχτεί να τον συνοδέψει ως εκεί. Η έκπληξη ήταν φανερή στα πρόσωπά τους και θα τη χαρακτήριζε δικαιολογημένη κυρίως λόγω της εικόνας της εγκατάλειψης, της μοναξιάς και της μουντάδας που παρουσίαζε ένα βορειοευρωπαϊκά χαρακτηριστικό τοπίο στην ομίχλη. Περπατώντας αμίλητοι πάνω κάτω κατά μήκος της αποβάθρας, κυρίως από αμηχανία ως το σημείο που τελείωνε ο σταθμός και μπορούσε κανείς να θαυμάσει τις ράγες να απομακρύνονται χωρίς δισταγμό κάποια στιγμή παρατήρησαν και οι δύο μια επιγραφή να αποσαφηνίζει: “Εδώ: Ορίζοντας”. 

 

Τότε σταμάτησαν, ξαφνικά ταρακουνημένοι από τη δύναμη του ισχυρισμού και κοιτάχτηκαν διακριτικά στα μάτια, ώσπου μετά από μερικά δευτερόλεπτα, το κορίτσι με τα ξανθά μαλλιά και τις σκληρές γωνίες στο πρόσωπο άρχισε να κλαίει. Ήταν ένα επίμονο κλάμα χωρίς θόρυβο που δε μπορούσες να το αγνοήσεις, ακριβώς επειδή δεν υπήρχε τίποτα γοερό ή τόσο απόλυτα συναισθηματικό στη φύση του, ώστε να σου προκαλέσει εφιάλτες ότι ενδέχεται να επιφέρει νόστο ή πρόκειται να σε ταρακουνήσει: το τρένο είχε ήδη αρχίσει να σφυρίζει και, για πρώτη φορά, από τη στιγμή που είχαν φτάσει λίγη ώρα πριν και τον είχε πρωταντικρίσει, ο σταθμός εμφάνιζε σημάδια κάποιας ελάχιστης ζωής.

Χωρίς να το σκεφτεί καθόλου, πήρε αμέσως το κορίτσι στην αγκαλιά του, όπως σε οποιαδήποτε παρόμοια περίπτωση αβλεπί, έτσι κι αλλιώς, θα είχε κάνει, χωρίς να επιτρέψει ούτε ανάσα να παρεμβληθεί ανάμεσά τους: ήταν το λιγότερο που μπορούσε να κάνει για να ξεπληρώσει τις ενέσεις ευτυχίας που είχαν περάσει το τελευταίο διάστημα από της ζωή του εξαιτίας της ανέλπιδης παρουσίας της. Ύστερα την κοίταξε για λίγα ακόμη περίπου δευτερόλεπτα βαθιά στα μάτια (ήταν προορισμένο πια να γίνει σήμα κατατεθέν του, στην πλειοψηφία των πολλών και διάφορων επαφών του με τα ανθρώπινα πλάσματα) κρατώντας τα χέρια της στις παλάμες του· κι ενώ αυτή είχε ακόμη αυτό το υγρό βλέμμα που προσπαθούσε να απομνημονεύσει για να το χρησιμοποιεί έπειτα ως ένα είδος νοητικής υπενθύμισης στον εαυτό του πριν από ποικίλης φύσης παραστρατήματα, βρέθηκε να παίρνει τη θέση του ανάμεσα στους άλλους επιβάτες αυτού του τρένου, λίγο περισσότερο ξένος μέσα στους ξένους απ' όσο ίσως θα μπορούσε ποτέ να αισθανθεί οποιοσδήποτε από εκείνους.

By Μαρία Γώγογλου

Η Επικράτηση κι η Αντισυμβατικότητα του Χωρισμού

Πολλές φορές είναι αδύνατο να αποφύγεις να σχολιάσεις κάτι που συμβαίνει όλο και περισσότερο κατά κανόνα γύρω σου, ακόμη κι αν πρόκειται για φαινόμενο που, εκ πρώτης όψεως, δε θεωρείς ευνοϊκό. Έτσι, κατέληξα πως οι χωρισμοί, τόσο ασήμαντων και καθημερινών ανθρώπων, όσο και λαμπερών προσωπικοτήτων, αξίζει να σχολιαστούν.

Agnes Trachet, Χωρισμός

Και θα ξεκινήσω με ανάποδο τρόπο για να αναδειχθεί για άλλη μια φορά η αξία του ευτελούς: πόσοι γάμοι celebrities δεν αισθανόμαστε από το πρώτο λεπτό πως γίνονται ξεκάθαρα για λόγους εντυπωσιασμού, ως μια επέκταση των γκλάμορους φιλμ και της φαντασμαγορίας των δεξιώσεων που περιβάλλουν τα έξοχα αυτά πρόσωπα - δηλαδή, μια ακόμη χειροπιαστή απόδειξη του ναρκισισμού τους; Κι ασφαλώς δε χρειάζεται ιδιαίτερα οξυμμένη κριτική ικανότητα για να διακρίνουμε ότι ο αυξανόμενος ατομοκεντρισμός των σύγχρονων συμφερόντων, αλλά και της παντοδύναμης κυριαρχίας των κοινωνικών δικτύων έχει μεταδώσει το ίδιο συναίσθημα και στον απλό, καθημερινό άνθρωπο: η σκέψη πως ο γάμος σου είναι η κατ' εξοχήν ευκαιρία να διαφημιστείς, τουλάχιστο για ένα προσωπικό σου επίτευγμα, στοιχειοθετείται από ενδείξεις σε πολλά διαδικτυακά προφίλ.

Ίσως βέβαια, σύμφωνα με αυτά που έχουμε ακούσει, διαβάσει ή νιώσει κατά καιρούς, ο χωρισμός να είναι η μοίρα του πάθους, που, όντας κάτι έντονο, εξ ορισμού ενέχει τη δυνατότητα να εξαντλείται κάποια στιγμή. Κι ίσως έχει εξίσου να κάνει με την ανθρώπινη φύση, που επίσης εξ ορισμού αναζητά να εξαντλήσει όλες τις πιθανότητες να φτάσει στο βέλτιστο επίπεδο αυτών που θα μπορούσε ποτέ να καταφέρει. Ή, απλούστατα, ο αυθόρμητος πηγαίος θαυμασμός για κάποιον-κάποια που περνάει είναι αρκετός ώστε να διαγραφούν από τη μνήμη σκέψεις και συναισθήματα χτισμένα προσεκτικά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Ποτέ δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο αν ένα λεπτό, μήνες, χρόνια ή μια ολόκληρη ζωή είναι δυνατό να αποτελέσει συντελεστικό παράγοντα στη συμφορά.

Μαρκ Σαγκάλ, Οι αρραβωνιασμένοι του Πύργου του Άιφελ

Κι ακόμη κι αν απορρίψουμε τους Σκορδολιάγκες, αφού η οποιαδήποτε ακεραιότητα χαρακτήρα μας εμποδίζει να σκεφτούμε πως εξαρχής δεν τους έφεραν κοντά οικονομικά συμφέροντα , ειδικά εν όψει αιώνιας κυριαρχίας της αγίας οικογενειακής εστίας της ελληνικής TV -οι δημιουργίες σικέ οίκων της οποίας για πολλούς τηλεθεατές δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί προέκταση του προσωπικού τους χώρου-, τι συμβαίνει με εκείνα τα ζευγάρια που αποπειρώνται να επαναπροσδιορίσουν τις έννοιες της συντροφικής ζωής και της οικογένειας, βάζοντας τη δική τους σφραγίδα αντισυμβατικότητας; Η πρόσφατη κατάληξη του γάμου των Τζολί-Πιτ, καθώς και οι επισημάνσεις του αγαπημένου Κοσμά Βίδου δυστυχώς βυθίζουν κάθε καλοπροαίρετη προσδοκία στα τάρταρα.

Κοσμάς Βίδος, "Το Πείραμα Μπραντζελίνα" 

Στην περίπτωση του διάσημου ζευγαριού, φαίνεται δύσκολο να κρίνει κανείς πως όλο αυτό ήταν μια ειλικρινής προσπάθεια. Ακόμη κι αν εξαιρέσουμε παρορμήσεις προς την προβολή που παρατέθηκαν παραπάνω -κάποιες φορές πραγματικά μπουχτίζεις οι άλλοι να σου επισημαίνουν τόσο επίμονα και πληθωρικά τα επιτεύγματά τους, ειδικά όταν σκέφτεσαι ότι μάλλον σ' αυτό τον κόσμο κάτι έχεις κάνει κι εσύ- οι προσπάθειες να υιοθετήσουν παιδιά από πολλές φυλές του κόσμου και να τα αναθρέψουν με πυξίδα σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους μοιάζει, τουλάχιστον ιδωμένη από συγκεκριμένες οπτικές γωνίες, θαμπή. Γιατί απλώνοντας όλο αυτό το μεγαλείο κι ενισχύοντας τις ενστικτώδεις μεγαλεπήβολες προσωπικές σου βλέψεις, κάπου κινδυνεύεις να ξεχάσεις αυτό που βρίσκεται στον πυρήνα όλων των πραγμάτων, την ουσία τους: ότι δηλαδή στην πραγματικότητα επιθυμείς να επιβιώνεις αρμονικά με άλλους, έχοντας το συναίσθημα ότι ανήκετε ο ένας τον άλλο. Ότι στην καθημερινή πραγματικότητα και σε κάθε λαμπρή κι αντίξοη στιγμή στέκεστε μαζί, κι αυτό είναι κάτι που κανένας εξωγενής παράγοντας δε μπορεί να το κατανοήσει ή να σας το στερήσει. Όχι, όπως ένα τσούρμο ανθρώπων, με μια τυπική ταμπέλα που βλέπονται πότε πότε, όταν βολέψει.

Από την άλλη μεριά, μήπως όλη αυτή η προσπάθεια του «μαζί» είναι από την πρώτη στιγμή καταδικασμένη ή μια σκέψη πέρα για πέρα ουτοπική κι ανέφικτη; Αδιαμφισβήτητα υπήρξαν και υπάρχουν στιγμές που όλοι μας, ο καθένας κλεισμένος στη δική του πραγματικότητα, αποφασιστικά αποκομμένος από αυτές των άλλων, το έχουμε σκεφτεί. Ίσως όλη αυτή η εκτεταμένη προσπάθεια κάθε μέρα να ταιριάξουμε τις άπειρες διαφορές και να συμβιβάσουμε τα ασυμβίβαστα να μας αποπροσανατολίζει από αυτό που τελικά διακρίνεται αδιάψευστα στον ορίζοντα: ότι ολόκληρος ο μύθος της αρμονικής συνύπαρξης με κάποιον βρίσκεται στην πραγματικότητα βαθιά ριζωμένος στην ανασφάλεια της μοναξιάς μας και στο ένστικτο των πρώτων ανθρώπων να προστατευτούν από τα θανατηφόρα ζώα και τους κάθε λογής κινδύνους. Όσο δυσάρεστη κι αν ακούγεται αυτή η σκέψη, στην κορύφωση των τρικυμιών της ζωής, είναι χρήσιμο να την έχουμε υπόψη μας.

Χωρίς ωστόσο να κλείνουμε τον κόσμο μας μακριά από αυτό τον άλλων, με επιμονή σ' αυτή· σίγουρα όσο υπάρχουν γάμοι και σχέσεις θα υφίστανται χωρισμοί κι ένα κύμα χαράς πρέπει να μας λούζει που οι άνθρωποι μπορούν πλέον να φεύγουν από σχέσεις χωρίς ενοχές ότι έκαναν κάτι κακό, που με τη στάση τους διαφώνησαν, και χωρίς η ζωή τους να στιγματίζεται από τον καταναγκασμό του αιώνιου, αναπόδραστου συμβιβασμού. Οι συνέπειες που αυτό το πρότυπο ζωής ενδέχεται να επιβάλλει στη νέα γενιά είναι άλλωστε κάτι, σχετικά με το οποίο συχνά υπάρχουν τα επίπεδα ωριμότητας και παίδεψης κι από τους δυο ενδιαφερόμενους να μελετηθεί. Άλλωστε σχεδόν όλες οι εκφάνσεις ζωής χρωματίζονται από την ιδιοτυπία με την οποία το κάθε υποκείμενο θα τολμήσει να τις προσεγγίσει.

Ας ελπίσουμε λοιπόν πως όλοι απολαμβάνουμε σε σημαντικό βαθμό τη ζωή μας, χωρισμένοι η μη· οι τάσεις διχοτόμησης των διασήμων, αλλά και γενικά των καιρών όλο και κάτι θα βρουν να μας υπαγορεύουν.

By Μαρία Γώγογλου

Μπίλι Τζο Άρμστρονγκ ή Αλλιώς Ροκσταρικά Αναπαράγοντας τον Εαυτό σου

Απίστευτο ή πιστευτό, εδώ θα εκθέσω για άλλη μια φορά την προέλευση της διαδρομής του εσωτερικού μου κόσμου, καθώς ο κύριος που πρόκειται να περιγραφεί αποτέλεσε ένα από τα πιο τρανταχτά νεανικά μου είδωλα (το να εντοπίσεις πλέον το γιατί, μετά από χρόνια είναι δύσκολη υπόθεση και διαφορετική ιστορία). Όπως και να 'χει όλοι σας μπορεί κάποια στιγμή να έχετε σκεφτεί ότι υπάρχουν βαθιά φολοσοφημένες στιγμές κι άλλες χωρίς απολύτως κανένα νόημα για το σύμπαν στη ζωή του Μπίλι Τζο Άρμστρονγκ.

Γεννήθηκε και πέρασε ένα μεγάλο διάστημα της ζωής του στην Όουκλαντ της Καλιφόρνια, πόλη υπεύθυνη για την ελευθεριόφρων κι αυτόχθονη ανατροφή του, ως είδος απόκληρου· άλλωστε, είχε χάσει έναν πατέρα στα 10 κι είχε ήδη δείξει σημάδια κλίσης στη μουσική από τα πιο τρυφερά παιδικά του χρόνια. Δε δικαιολογεί κάπως το τελευταίο την αντίδρασή του να εγκαταλείψει αρκετά πρόωρα, σε ανήλικο τόνο την οικογενειακή εστία; Αυτό και το ότι παράτησε το σχολείο από την ημέρα που έκλεισε τα δεκαοχτώ· έτσι κι αλλιώς και πολύ δεν είχε τραβήξει μέχρι εκεί; Είχε έρθει η στιγμή να κατακτήσει τον αντεργκράουντ, και συνεπακόλουθα τον κόσμο της κυρίαρχης κουλτούρας, ή, τελοσπάντων, με έναν τρόπο να επιβληθεί όπως οι “μεγάλες προσωπικότητες” αυτού του κόσμου αναδύονται από το στενό κύκλο εξασφάλισης της επιβίωσής τους.

Και για κάποιο καιρό όλοι αισθανθήκαμε ότι αναδύθηκε πραγματικά, τις στιγμές που ντύθηκε τις ανησυχίες μας για το αύριο ενός κόσμου βαθιά πληγωμένου από μυριάδες διχοτομήσεις μεταξύ ομάδων και μεμονωμένων ατόμων, καθώς κι από το μικρόβιο της μοναξιάς. Από την classy συμπεριφορά του να αναδείξει την τιποτένια ζωή που έχει υπαγορευτεί στο μέσο Αμερικανό, αλλά και στον κάθε πολίτη του κόσμου από τα διεθνή ΜΜΕ και την ποπ κουλτούρα, καθώς και τις νευρώσεις που έχουν ανασυρθεί ως αποτέλεσμα των προηγούμενων, στο πρώτο άλμπουμ επιτυχία του συγκροτήματός του Green Day, Dookie, περάσαμε στη θλίψη για το καθημερινά τρομοκρατημένο παρόν και την απώλεια της κοινής ευτυχίας στο American idiot, που οι περισσότεροι από εμάς, όσοι τουλάχιστον έχουν υπάρξει φανς του συγκροτήματός του και των συνθετικοστιχουργικών του ικανοτήτων, πιστεύουμε πως διαμόρφωσε με βάση τις προσωπικές του εμπειρίες αποπειρών φυγής κι επιστροφής. Και κρατήσαμε το αυθεντικό copy του cd του American Idiot για πολύ καιρό μέσα στο στερεοφωνικό μας και πάνω στο γραφείο μας (συνοδευόταν από ένα υπέροχο ένθετο με χειρόγραφες σημειώσεις όλων των στίχων and more και μπορεί να ήταν και το τελευταίο αυθεντικό αντίγραφο album που φέραμε τον εαυτό μας σε θέση να αγοράσει. Το ότι τότε μάλλον δεν είχαμε αποκτήσει μόνοι μας τα λεφτά μπορεί να έπαιξε το δικό του ρόλο στην ιεροτελεστία της όλης υπόθεσης).

To 1994, ωστόσο, και πολύ πριν τις εκατομμύρια πωλήσεις μια εκδοχής σύγχρονης παρακμιακής ροκ Οδύσσειας, ο Μπίλι Τζο Άρμστρονγκ παντρεύτηκε την πλέον επί δεκαετίες επίσης επονομαζόμενη, κατά τα φαινόμενα και κατά κόσμον αδελφή ψυχή, Αντριέν Άρμστρονγκ και την επόμενη χρονιά έγινε κιόλας για πρώτη φορά πατέρας. Συμπεριφορά κλασικού Αμερικανού πατριώτη-προαστιώτη που όσο κι αν την κλωθογυρίσεις στο μυαλό σου παραμένει με έναν τρόπο ασύμβατη με την κατ' επανάληψη δήλωσή του περί αμφισεξουαλικότητας εαυτού και παντός πλάσματος επί γης, καθ' ότι τι πιο ταιριαστό στην ανθρώπινη φύση από το να αποφασίζεις να είσαι ακριβώς εκείνη η εξέλιξη της βιολογικής εκδοχής σου που αισθάνεσαι ότι σου ταιριάζει; Όπως και να 'χει μια δόση αλήθειας πρέπει να του αποδοθεί, στον προηγούμενο ισχυρισμό, μαζί με τα εύσημα για το ότι, όσος πάτος κυριολεκτικά ή μεταφορικά κι αν παραμόνευε στο διάβα του, παραμένει ένα προϊόν κι ένα άτομο αυτοδημιούργητο· εξαρτάται από ποια σκοπιά θα διαλέξει ο καθείς να το δει.

Κι εδώ είναι το κλασικό μέρος της ανάρτησης, όπου θα προσπαθήσω να δικαιολογήσω τον εαυτό μου για τις κατά καιρούς αρεσκείες κι επιλογές του: ανεξάντλητα ένα από αυτά που με γοήτευαν πάντα στο πρόσωπο του εν λόγω κυρίου (αν θα μπορούσε ποτέ να αναφερθεί έτσι στο πρόσωπό του κανείς, λόγω του ότι το γεγονός ότι μικροδείχνει παραμένει ακόμη ένα από τα ατού του, στα 44) είναι οι εξαιρετικά λεπτεπίλεπτες κι εξιδανικευμένες απόψεις του για τις γυναίκες: κάτι η επιμονή στην Αντριέν, που τελικά από πείσμα προς το κοινό, τις δεκάδες γκρούπις και φανς, καθώς και προς ό,τι ο ίδιος με το εφηβικό του μυαλό θεώρησε “απιστία” προς το πρόσωπο και τη μνήμη του πατέρα του, όταν, μετά το θάνατό του, η μητέρα του προσπάθησε να ξαναφτιάξει τη ζωή της, φαίνεται πως θα κρατήσει για πάντα· κάτι η ιστορία με την Αμάντα, το κορίτσι-θαύμα με τις υπερικανότητες και τη σκέψη-ρουκέτα, με την οποία βγήκε ένα φεγγάρι, αλλά και πέρασε πολλά άϋπνα βράδια συζητώντας σε μεσοδυτικές πολιτείες, κι από το τέλος της ιστορίας τους κι έπειτα της έχει αφιερώσει αρκετά τραγούδια· ο μύθος ήρθε κι έδεσε μέσα μου ότι υπάρχει περίπτωση να εκτιμηθείς γι' αυτό, από το οποίο πραγματικά αποτελείσαι, από τους Μπίλι Τζο Άρμστρονγκ αυτού του κόσμου. Κι έπειτα προσγειώθηκα στη σημερινή πραγματικότητα.

Κι αν θέλουμε να τον χαρακτηρίσουμε αστέρα, σίγουρα θα πρέπει να αποφύγουμε το χαρακτηρισμό διάττοντα. Ήρθε στη ζωή μας για να μείνει, ακόμη κι αν τα τραγούδια των Green Day έχουν φτάσει πλέον να ηχούν τα vintage post-punk εμβατήρια που μας ακολουθούσαν στο δρόμο ως εφήβους κι ως νέους στη φοιτητική μας ζωή. Έχοντας ξεμείνει από τρόπους να επανεφεύρει τον εαυτό του, την ιστορία του οποίου έχει διηγηθεί μουσικά και στιχουργικά με διάφορους τρόπους, αμέτρητες φορές ο Μπίλι Τζο Άρμστρονγκ της εποχής μας θα μπορούσε να γίνει άνετα αντικείμενο μελέτης σε μουσείο ροκ αρχαιολογιών ή ανίχνευσης των επιτομών της ζωής του· κάτι, ας πούμε, συγγενικό με το Beatles Story του Λίβερπουλ. Θα μπορούσε με εξίσου εξασφαλισμένη επιτυχία να γράψει ένα βιβλίο ή περισσότερα για την πορεία και την έμπνευσή του “σαν ένας ψεύτης που ψάχνει συγχώρηση από μια πέτρα” όπως παραδέχεται ένας από τους αγαπημένους μου στίχους που έχει επιμεληθεί. Θα μπορούσε, επίσης, να δοκιμάσει να γίνει κάτι ολότελα διαφορετικό στις αλλοτριωμένες συνειδήσεις μας που έχουν ξεχάσει να επισημαίνουν το διαφορετικό, ακόμη και πολύ μετά από πρόσφατες επαναλαμβανόμενες επαφές μαζί του· με όχημα τμήματα που τον αποτελούν που στάθηκε αδύνατο ως σήμερα να ανιχνεύσει κανείς. Πολλοί από εμάς αναμένουμε καθησυχαστικά βέβαιοι πως σύντομα στην ιστορία του, τη γεμάτη ανατροπές, ακόμη περισσότερες και πιο συναρπαστικές παραμονεύουν.

Ο Μπίλι Τζο Άρμστρονγκ και η σύνθεση των ίδιων τραγουδιών ξανά και ξανά, πειράζοντας κάτι λίγο στον τρόπο, καθώς και τα περιποιημένα βαμμένα του μάυρα μαλλιά, ο γάμος του με την Αντριέν και η οικογενειακή ευτυχία κραύγαζαν μια ζωή για το πόσο φυσιολογικός είναι, αλλά και πόσο επιτυχημένος οφείλει να μοιάζει, στη δίνη των υποκουλτούρων που διάλεξε να περιστρέφεται. Μένει να αποδείξει αν η μελλοντική δράση του μπορεί καθ' όλα να μας διαψεύσει.

By Μαρία Γώγογλου

Όχι Άλλες Ερωτικές Αυταπάτες: 500 Μέρες με τη Σάμερ

Ακόμη κι αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι αυτή η ταινία είναι μια από τις αγαπημένες μου, μπορεί αδιαμφισβήτα να αναλυθεί, και συνεπακόλουθα, να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός συμπεριφοράς, έτσι όπως η εποχή μας στις ερωτικές σχέσεις έχει καταντήσει. Καταστατικό ενάντια στη συντροφοερωτική προσκόλληση ατομοκεντρικά στραμμένων ατόμων, όπως η ίδια, από τη Σάμερ!

Σάμερ, στα αγγλικά, σημαίνει καλοκαίρι, και καλοκαίρι όντως έρχεται στη ζωή του Τομ, όταν μπαίνει στη ζωή του η βοηθός του διευθυντή στην εταιρεία σχεδιασμού ευχετήριων καρτών, όπου εργάζεται. Ήρθε επιτέλους η στιγμή να ζήσει το μεγάλο έρωτα (πόσες άραγε φορές έχουμε επιβάλλει την έλευση της παραπάνω διαπίστωσης στον εαυτό μας εις μάτην;)! Η Σάμερ έχει στρόγγυλα, εκφραστικά, γαλάζια μάτια, είναι μελαχρινή και εμφανώς προτιμά vintage χτενίσματα και ντυσίματα, καθώς και διακόσμηση σπιτιού. Επίσης, από τους Smiths μέχρι τη μουσική τηλεοπτικών σίριαλ, εμφανίζεται να έχει πολλές κοινές ασήμαντες προτιμήσεις με τον Τομ, ο οποίος είναι ακριβώς εκείνο το ρομαντικό άτομο που αφήνεται να παρασυρθεί από αυτού του είδους τα πράγματα. Τουτέστιν: έφτασε το πολυπόθητο σημείο κορύφωσης της ενήλικης ζωής σου.

Όμως, από τη στιγμή που τα αστέρια που έβλεπε στους εφτά ουρανούς αρχίζουν να φθίνουν, ο Τομ επίσης συνειδητοποιεί ότι η Σάμερ του έχει δηλώσει πως δεν επιθυμεί κάτι σοβαρό, στο οποίο επίσης δεν επιθυμεί να κολλήσουν συγκεκριμένη ετικέτα. Επιθυμεί στενή σχέση, αλλά χωρίς υποχρεώσεις αυθεντικού δεσίματος (κάπου μπορεί να μου μοιάζει γνώριμο αυτό!). Κι επίσης απομακρύνεται από την εταιρεία κι από τη ζωή του μια ωραία πρωία· και μετά από μήνες βρίσκεται να έχει παντρευτεί κάποιον άγνωστο που γνώρισε μια μέρα σε ένα εστιατόριο, που απλώς μαγικά ήταν ο κατάλληλος.

Από τη μια, η ταινία 500 Μέρες με τη Σάμερ είναι το υπέρτατο εγχειρίδιο οδηγιών· μια πρόταση στο πως να χειριστείς τον εαυτό σου, έχοντας χειραγωγηθεί από την υπέρτατη ερωτική πλάνη της σύγχρονης εποχής: την ανακάλυψη του άλλου σου μισού. Η σημασία του ο κεντρικός ήρωας Τομ, αλλά και άπαντες οι θεατές να πιστέψουν στην παντοδυναμία της τύχης και στον τομέα των ερωτικών ευκαιριών και σχέσεων, καθώς και του να αδράξουμε αυτό που επιθυμούμε, ακριβώς όταν οι καιρικές συνθήκες καθίστανται ευνοϊκές -όταν, δηλαδή, όπως λέμε στην καθομιλουμένη, το timing είναι σωστό- μπορεί να μας οδηγήσει στην εξασφάλιση της προσωπικής ευτυχίας. Αν τουλάχιστο αυτό που μας παρουσιάστηκε είναι επαρκώς αντιπροσωπευτικό ομοιότητας με αυτό που πάντα ονειρευόμασταν, γιατί η σύζευξη των δύο επιπέδων κρίνεται κομβική.

Από την άλλη, η σκηνοθεσία της ταινίας κάνει τα πάντα για να μην την πάρει κανένας θεατής ιδιαίτερα σοβαρά. Η εξπρεσιονιστική σκηνή, όπου ο Τομ κατεβαίνει από το διαμέρισμά του, το πρωί που έπεται της νύχτας του grande αρχικού σμιξίματός του με τη Σάμερ κάνει πρόσχαρες χειραψίες με όλους τους περαστικούς που εμφανίζονται στο διάβα του, χορεύει και παίζει μπέιζμπολ στη μέση του δρόμου· καθώς επίσης κρατά και χαϊδεύει ένα πουλί σχεδιασμένο με τεχνικές κινούμενων σχεδίων. Στο ίδιο τόνο, την 500ή μέρα του μαρτυρίου του, πηγαίνει σε μια συνέντευξη για δουλειά και στην αίθουσα αναμονής γνωρίζει την επόμενη γυναικεία ύπαρξη που πρόκειται να τον απασχολήσει, την Ότομ (=φθινόπωρο). Κοινώς, ο συγγραφέας μας κλείνει το μάτι στη διαπίστωση του να ψάξουμε κάπου βαθύτερα μέσα μας ή τελοσπάντων αλλού για συμβουλές στην προσωπική μας ζωή· κι όχι σε ένα κινηματογραφικό δημιούργημα.

Παρ' όλα αυτά, όσο κι αν το προσπαθεί, η τρισδιάστατη απάτη της Σάμερ εκτείνεται σε δυσανάλογες διαστάσεις στη σκέψη του θεατή που έχει ζήσει κάτι παρόμοιο. Από τη μια ο αποπροσανατολισμός με χρήση της κλασικής πορείας της αφήγησης του «αγόρι γνωρίζει κορίτσι» κι όλων των συνεπακόλουθων, για να γεμίσει ωραία το χρόνο της χωρίς υπερβολική μοναξιά, κι από την άλλη η αποστασιοποίηση σε συντροφικές στιγμές, αλλά και γενικότερα κατά βούληση: το καλύτερο για τα άτομα με παρόμοια σκέψη, έστω και σε συγκεκριμένη φάση της ζωής τους είναι να μη βρίσκονται ποτέ κυριολεκτικά και μεταφορικά σε καθημερινή τριβή με τους εθισμένους στις αφηγήσεις με διάρκεια, αλλά και τις ρομαντικές σκέψεις και χειρονομίες. Το τελευταίο μέτρο θα έκανε αδιαμφισβήτητα έναν ιδανικό κόσμο καλύτερο, όπως κι ένα πιο ασφαλές μέρος για την ύπαρξη και την ανάπτυξη συναισθηματικού κόσμου εκεί όπου δύναται να υπάρξει.

Η ταύτιση με τον ήρωα Τομ, ιδιαίτερα κατά τις στιγμές του φιλμ που αποφασίζει να πάρει τον κόσμο στα χέρια του και να ξεφύγει από τη μοιρολατρική αντιμετώπιση των πραγμάτων, είναι αναπόφευκτη για όσους από εμάς έχουμε βρεθεί στη θέση να προσπαθούμε να ανέλθουμε από το βάλτο, όπου μας έχει ξεβγάλει παραπανίσια έμφαση στην παραπάνω θεώρηση των πραγμάτων. Σχεδιάζουμε τότε, όπως ο πρωταγωνιστής, στον τοίχο του δωματίου μας, ή έναν από αυτούς των σκέψεών μας τα επόμενα βήματα, εντοπίζοντας επακριβώς ανακρίβειες υπολογισμών, αλλά και τις πτυχές ρομαντικά ερωτικών παραδοχών που χωλαίνων, σκιαγραφώντας κάθε επόμενη μας κίνηση εξίσου ιδεαλιστικά και με ορίζοντα ουτοπίας, όπως αξιώνουμε να εκφραζόμαστε· αλλά και ταυτόχρονα πατώντας στη γη.

Τελειώνοντας, δε θα ήθελα να παραλείψω να παινέψω το σάουντρακ της ταινίας, μια καθαρά υποκειμενική επιλογή, που δε θα μπορούσε, ωστόσο, να απουσιάζει από την προσωπική μου εκτίμηση της συγκεκριμένης ταινίας. Ο τρόπος που τα προσεκτικά διαλεγμένα, εκλεκτά διαμάντια της παγκόσμιας indie αποτυπώνουν τις διακυμάνσεις στον ψυχικό κόσμο του ήρωα, ως απόρροια της συγκεκριμένης ερωτικής δοκιμασίας, σε μένα φαντάζει μοναδικός. Δοκιμάστε απλώς να πατήσετε το play στο βίντεο που ακολουθεί, να κλείσετε τα μάτια και να σκεφτείτε κάτι ευχάριστο για του λόγου το αληθές. Απλώς αφεθείτε ώστε η διάθεση του τραγουδιού να σας συνεπάρει προς την κατεύθυνση που θα διαλέξει.

Κι ας εγκαταλείψουν οι σκέψεις όλων όσων από εμάς παραμένουμε ρομαντικοί τις Σάμερ και τους Σάμερ αυτού του κόσμου. Υπάρχουν πολυάριθμες άλλες οδοί και πρόσωπα που θα μας βοηθήσουν να προσεγγίσουμε όσα θεωρούμε τα μοναδικά ουσιώδη της ζωής.

By Μαρία Γώγογλου

Πόσο Πιο Αυθεντικά Ποπ Είδωλο Από το Σάκη;

Ξεκινώντας, θα ήθελα να αφιερώσω αυτή την ανάρτηση στο πρόσωπο που συνέλαβε την αρχική ιδέα γι' αυτήν. Κι αυτό όχι από επιθυμία να κολακέψω, αλλά από ανάγκη να δώσω εύσημα και να ομολογήσω πόσο δημιουργικό και χρήσιμο μου είναι να ανταλάσσω ιδέες, ακούγοντας κι ανταποκρινόμενη σε εσάς, τους πραγματικούς, έστω και λίγο αναγνώστες. Χωρίς ανατροφοδότηση, όλη αυτή η προσπάθεια του ιστολογίου θα ήταν ακόμη λίγο πιο μακρινή κι ανέφικτη.

Ο πρωταγωνιστής της σημερινής ανάρτησης ασφαλώς δε χρειάζεται συστάσεις. Έχει στοιχειώσει τον ύπνο και τον ξύπνιο των περισσοτέρων από μας κυριολεκτικά και μεταφορικά· τουλάχιστο σε ορισμένο στάδιο της ζωής μας, που είτε από απλή άγνοια είτε λόγω εφησυχασμού αφήσαμε να επηρεαστεί από την απανταχού δείσδυση της ελληνικής ποπ κουλτούρας. Δε χρειάζεται πολλή σκέψη για να καταλήξει κανείς στο ότι, όσο επικίνδυνο και παρανοϊκό ακούγεται, μπορούμε να εντοπίσουμε στην προσωπικότητα του Σάκη ένα είδος αντικατοπτρισμού του εαυτού μας, και αδιαμφισβήτητα της φυσιογνωμίας της ελληνικής κοινωνίας.

Κάπου εδώ αξίζει να εντοπίσουμε τις απαρχές μιας διαδρομής. Ο Σάκης Ρουβάς γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρκυρα, όπου σύντομα, στην παιδική του ηλικία, ανακαλύφθηκε και καλλιεργήθηκε η έφεσή του στον αθλητισμό, καθώς και το μουσικό του ταλέντο. Κάτι, ωστόσο, αυτό το είδος δυσλεξίας που φαίνεται να αντιμετώπισε στα πρώιμα μαθητικά του χρόνια· κάτι οι δυσκολίες που αντιμετώπισε με το χωρισμό των γονιών του, αλλά και τις διαρκείς οικονομικές δυσχέρειες της ευρύτερης οικογένειάς του, που τον έπρωξαν να καταπιαστεί με διάφορες δουλειές, σκληρές και του ποδαριού, τον τοποθετούν στα μάτια όλων μας στο βάθρο ενός ήρωα της διπλανής πόρτας. Ένας αληθινός Όλιβερ Τουίστ, δηλαδή, τουλάχιστο μέχρι να έρθει η στιγμή να αποτιμήσουμε τη συμβολή του Ηλία Ψινάκη στην ανακάλυψη κι ανάδειξη του ταλέντου του, αλλά και στη γενική διαχείριση της ζωής του.

Κάθε νόμισμα έχει δυο όψεις και κάθε ιδέα ακόμη περισσότερες, αν σκεφτεί κανείς τις ενδιάμεσες εκφάνσεις που μπορεί να προκύψουν. Η ανάδυση του Σάκη Ρουβά -όπως ορθά υποδηλώνεται από το παρακάτω βίντεο- μια από τις πρώτες του δημόσιες εμφανίσεις στο ευρύτερο ελληνικό κοινό (Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 1991) αποδεικνύει περίτρανα αφενός την εντελώς σύγχρονη νεοελληνική μας ψύχωση με το γεγονός της εικόνας (τα μπράτσα και οι κοιλιακοί του Σάκη βγάζουν μάτι, όση απόσταση κι αν αποφασίσει κανείς να κρατήσει από το σημειολογικό κόσμο του βίντεο), γεγονός που εξηγεί, αφενός τη βράβευση του εν λόγω τραγουδιού, κι αφετέρου την επιθετική πολιτική Ψινάκη, που προώθησε την εξιδανίκευση του καλλίγραμου σώματος του Σάκη στα διεθνή κι εγχώρια ΜΜΕ ως υπέρτατη σύγχρονη αξία. Σαν να μην υπήρχε τίποτε άλλο που αυτός ο άνθρωπος εσωτερικά, πνευματικά ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο διαθέτει. Και οι έφηβες απέκτησαν αγαπημένες φωτογραφίες του ειδώλου τους, που να κοσμούν ολόκληρους τοίχους δωματίων, καθώς και προσφιλέστερη κραυγή εκδήλωσης θαυμασμού (Σάακηηηηηη!)· και οι έφηβοι ένα λόγο να μισούν το πιο αγαπημένο ποπ είδωλο, ταυτόχρονα προσπαθώντας να του μοιάσουν σε όποιον τομέα μπορούσε να «τους βγει» πιο εύκολα.

Όσα ακολούθησαν τα ξέρουμε όλοι: οι ποικίλων μεγεθών και σχεδίων φούστες, τα έξαλλα χορευτικά σόου σε ελληνικές πίστες, και η Eurovision, με το Σάκη να αναλαμβάνει πότε το ρόλο του διασκεδαστή και πότε αυτόν του παρουσιαστή είναι μερικές μόνο από τις στιγμές που αναδεικνύουν τη λαμπερή διαδρομή του λατρεμένου τραγουδιστή στα μάτια τουλάχιστο των πιστών τηλεθεατών, αλλά και όχι μόνο. Είχαμε πλέον ήδη σχεδόν βρεθεί σε μια περίοδο, όπου ο Σάκης φάνταζε ως το ακριβές πολύτιμο αποτύπωμα ακριβώς εκείνης της φανταχτερής ζωής και νοοτροπίας που ως έθνος αισθανόμασταν ότι αντιπροσωπεύαμε· οι εμφανίσεις του ανέκαθεν λειτούργησαν ως αναισθητικό στις κάθε λογής ψευδαισθήσεις μας για διεθνείς αναδείξεις και παγκόσμια αναγνώριση έστω και με τους σύγχρονους όρους, τους φτηνούς σε ουσία κι επιφανειακούς σε συναισθήματα. Ο Σάκης επάξια μας κράτησε το χέρι σε αυτό, κερδίζοντας μια αναγνώριση που διεκδίκησε στιγμιαία, αλλά και σταδιακά ξεπερνώντας τα όρια του εφηβικού παροξυσμού, κερδίζοντας αμύθητα εκατομμύρια, αλλά κι αναδεικνύοντας προσωπικά και με σταδιακά ποιοτικά διαφορετικό τρόπο το καλλιτεχνικό του ίματζ.

Γιατί στην πραγματικότητα άξιζε έστω για λίγες στιγμές στην ιστορία να ανυψωθεί σε κάτι άλλο σε σχέση με ότι για πολλά χρόνια πολλοί από εμάς είχαμε γνωρίσει· διαφορετικό από την αμηχανία και τη γενικότερη αστάθεια που πάντοτε στη διάρκεια της Ψινάκειας ιστορίας του, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, είχε αναδυθεί στις συνδιαλλαγές του με τα ελληνικά μίντια. Γιατί, με μια ορισμένη έννοια, θα είναι πάντα η πιο ιδιαίτερη ποπ φωνή, που θα έχει ποτέ υμνήσει την πιο σαχλή ρομαντική εκδοχή των πρώτων ερωτικών μας φαντασιώσεων. Επειδή, είναι ένας καλλιτέχνης που, παρά την πρώιμη βιοπάλη που τον έριξε στην ημιμάθεια, και την ασύνειδη διάθεση της βιολογικής και πνευματικής του οντότητας, κατάφερε κάποια στιγμή να αντικρίσει τον ορίζοντα της ενηλικίωσης και την αναζήτηση του αυθεντικού προσωπικού και μιντιακού του εαυτού, εκτοξεύοντας Ray Ban στον αέρα ή καθισμένος στην άνετη πολυθρόνα του The Voice που στριφογυρίζει. Γι' αυτούς και πολλούς πολλούς άλλους λόγους, συμπεριλαμβανομένων μουσικών και φωνητικών κριτηρίων (βλέπε βίντεο που ακολουθεί), θα είναι πάντα ο Σάκης της καρδιάς μας.

Κι ας αφήσουμε τους κακεντρεχείς να λυσσάνε για τις κινηματογραφικές και θεατρικές του επιδόσεις (κι ας έχουν συχνά δίκιο, αφού πολλές φορές η λύση της αισθητικής απόλαυσης και σε αυτούς τους τομείς στηρίζεται ως επί το πλέιστον στο να αφεθεί η ευθύνη της τέχνης στους απόλυτα ειδικούς). Κι ας ακούμε συχνά να μιλάνε για τις αμφιβολίες περί κατευθύνσεων της σεξουαλικής του ταυτότητας στα πρώτα του βήματα (είναι γιατί, όπως κάθε αυθεντική ρουβίτσα θα έλεγε, δεν ξέρουν τα δεδομένα!). Ο Σάκης Ρουβάς ήταν, είναι και θα παραμένει η βασική πυξίδα στο δρόμο για την κατανόηση της ποπ ελληνικότητας του εαυτού μας, αλλά και της ανεπαίσθητα αντίξοης μετάβασής μας στα επίπεδα της απανταχού επιβεβλημένης δημοφιλούς κουλτούρας του σύγχρονου κόσμου.

By Μαρία Γώγογλου

Μαθήματα Λογικής Καθημερινής Χρήσης: Η Τέχνη της Καθαρής Σκέψης

Καθημερινά παρασυρόμαστε προς τη μια ή την άλλη απόφαση με μια σειρά από τρόπους· πότε από εγωισμό, πότε από ένστικτο ή την ανάγκη να ανήκουμε στην ίδια πραγματικότητα με τα πλάσματα που αισθανόμαστε πιο κοντά γύρω μας. Η ουσία είναι μία: πώς μπορούμε να μάθουμε να πατάμε το κουμπί της λογικής, όταν η περίσταση δεν επιδέχεται διαφορετική επιλογή; Σ' αυτό ακριβώς μπορεί να μας βοηθήσει ο Ρολφ Ντομπέλλι και το -όσο κι αν ο ίδιος αποστρέφεται τις υπόνοιες του όρου- βιβλίο αυτοβοήθειάς του, Η Τέχνη της Καθαρής Σκέψης.

Πάμπλο Πικάσο, Το Εσωτερικό του Μπουντουάρ της Ζακλίν

Στο βιβλίο αυτό, ο Ντομπέλλι συγκεντρώνει και αναλύει διάφορους τρόπους με τους οποίους καθημερινά πιανόμαστε να αποκκλίνουμε από τον ορθολογισμό ως κέντρο βάρους για να αναλάβουμε την ευθύνη σοβαρών αποφάσεων. Μας δίνει να καταλάβουμε πως τα συναισθήματα και οι αισθήσεις μας επίμονα κατορθώνουν και παρεισφρύουν στη θεώρηση μας του κόσμου και να τη θολώνουν για λίγα ή παραπάνω λεπτά. Η μέθοδος, με την οποία ο ίδιος προσεγγίζει αυτά τα αυθαίρετα λάθη, ωστόσο, τα αποδομεί στην ολότητά τους· ζητά από τον αναγνώστη να ακολουθήσει την πορεία σκέψης του σε παρόμοιες περιστάσεις, αλλά και του προτείνει εναλλακτικές διαδρομές, με την προοπτική εκείνος να αρχίσει να αναζητά την αρχή και το τέλος της αυθεντικά επιθυμητής γενικής του φιλοσοφίας και τρόπου σκέψης.

Κατ' αρχάς να τονιστεί πόσο πολύ ως σοβαρό πλεονέκτημά του βιβλίου οφείλει να καταμετρηθεί η ευκολία στην ανάγνωση που παρέχει στον αναγνώστη. Τα μικρά, σχεδόν όμοια σε μέγεθος κεφάλαια με την επεξήγηση των πιο θεμελιωδών γνωστικών πλανών που ταλανίζουν καθημερινά τις επιλογές μας μπορούν να κερδίσουν ακόμη κι αυτούς που με μανία επιδιώκουν να απαλλαγούν από οποιαδήποτε επιρροή των βιβλίων. Τα δε γλαφυρά παραδείγματά του που καλύπτουν το φάσμα μεγάλης ποικιλίας περιστατικών από πολυάριθμους επαγγελματικούς χώρους καθώς κι από άλλες φάσεις τέχνης και ζωής απευθύνονται σε όλα τα γούστα και φέρνουν την κατανόηση κάθε γνωστικής πλάνης μέσα σε ακόμη πιο ενδόμυχες πτυχές της σκέψης του αναγνώστη. Για τους ακόμα πιο «βιβλιοδύσκολους», καθοδηγητικές εικόνες αφύπνισης συνειρμών στο ξεκίνημα κάθε μικρού κεφαλαίου επισημαίνουν το γενικό παραλογισμό της σημερινής εποχής και τη φυσικότητα με την οποία δεχόμαστε τα πράγματα αγκαλιάζοντάς τα ως μια λογική μετεξέλιξη μιας παντοτινής άρχουσας τάξης πραγμάτων του σύμπαντος.

Ο κύριος στόχος του γράφοντος κι εδώ, βέβαια, δεν απέχει τόσο συντριπτικά από την αμέριστη φιλοδοξία πολλών ομοτέχνων του: η δυνατότητα να γίνει αντιληπτό το πόσο η εξέταση και η επανεξέταση των πραγμάτων είναι δυνατό να ωφελήσει τον αναγνώστη στην προσπάθεια να κρίνει βαθύτερα τις επιλογές του. Αμφισβητώντας ξανά και ξανά τις ρίζες των εννοιών στο κυνήγι αποσαφήνισης του ανέφικτου της ανακάλυψης του ξεκλειδώματός του.

Λούι Τζόβερ, Ο Κύριος Λογικός

Μπορεί σε πολλές φάσεις το γράψιμό του να μας «πιάνει στα πράσα». Να μας διακρίνει στη γωνία να αισθανόμαστε εκτεθειμμένοι που κι εμείς σε πολλές περιπτώσεις έτσι λανθασμένα και ανόητα έχουμε σκεφτεί. Στην πραγματικότητα, οι ενοχές μας δεν αξίζει να μας στερήσουν την ευκαιρία να διακρίνουμε καρέ καρέ τη στιγμή του παραστρατήματος ενός συλλογισμού, ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε το ίδιο λάθος την επόμενη φορά.

Κι εδώ το σημείο που θα σας εκθέσω τα προσωπικά πιο προσφιλή σφάλματα σκέψης που μπορούν να μας βασανίσουν αλύπητα πριν αλλά και κατά τη διάρκεια του ύπνου και του ξύπνιου μας με ατέλειωτη επιμονή: κατά πρώτον η πλάνη του επιζώντος. Θα τρομάξετε απίστευτα αν στ' αλήθεια αναλογιστείτε πόσο συστηματικά υπερεκτιμάτε τις δυνατότητές σας να πετύχετε και πόσο υποτιμάτε τη συμβολή της τύχης σε οποιοδήποτε δυσανάλογα με την πραγματικότητα θετικό ποσοστό επιτυχίας. Ο μόνος τρόπος να συνειδητοποιήσει κανείς τον αποφασιστικό ρόλο της τύχης στην απόληξη τολμημάτων του ανθρώπου είναι να επισκεφθεί το νεκροταφείο των αποτυχημένων· τη μεταφορική δηλαδή ύπαρξη τόπου που στεγάζει τις παρουσίες ή μάλλον τις απουσίες πραγματοποίησης εκατοντάδων ονείρων ανθρώπων που δεν είδαν ποτέ το φως της ημέρας, ακριβώς επειδή χτύπησαν πόρτες, αλλά δεν τους δόθηκε ποτέ η κατάλληλη ευκαιρία.

Η άλλη όψη που μέσα από τις παραινέσεις του συγγραφέα αποδεικνύει μια σημαντική αιτία που καταφεύγουμε στην πλάνη του επιζώντος είναι η αποστροφή μας προς την απώλεια. Η αρνητική πλευρά των πραγμάτων και ειδικά η επικράτησή της σε δεδομένες περιστάσεις τείνει να έχει σαρωτικό αντίκτυπο στις συνειδήσεις μας· τείνει να μένει χαραγμένη για σημαντικό διάστημα στη μνήμη μας· κι εν τέλει πολλές φορές μας ωθεί σταδιακά στο να απορρίπτουμε καθετί το θετικό ως μια μόνιμα παραδεκτή εξέλιξη, τη στιγμή που η αρνητική πλευρά συνεχίζει να μας τρώει και να μας ξεσκίζει τα θετικά. Ως γιατρικό, ο συγγραφέας μας ωθεί να εξετάζουμε πάντα το σύνολο των πραγμάτων που μας έχουν συμβεί καθώς και των αποτιμήσεών μας από αυτά, και πολλά πολλά άλλα που μόνο μια αληθινή επαφή με το βιβλίο ενέχει τη δυνατότητα να σας αποκαλύψει.

Μην παρασυρθείτε, όμως, υπερβολικά, παρακινεί ο συγγραφέας, ιδιαίτερα στον επίλογο του βιβλίου. Αφεθείτε και εκτονώστε ένστικτα και παρορμήσεις της στιγμής, όταν πρόκειται να διαλέξετε κάτι απλό καθημερινό, όπως για παράδειγμα τη μάρκα γόμας ή απορρύπαντικού που σας αντιπροσωπεύει (!). Συχνά η επιλογή μας δεν κάνει τη διαφορά· προσοχή όμως μέχρι να καθορίσετε το όριο μέχρι το οποίο μπορεί να αναδεικνύεται καταλυτική η προηγούμενη σκέψη.

Η Τέχνη της Καθημερινής Σκέψης με μια απλή ανάγνωση μπορεί να προστεθεί στις πρακτικές αντιμετώπισης της καθημερινής ζωής, ώστε να διακρίνουμε ενδεχόμενα αυθεντικά ψήγματα αξίας της. Το αν όντως θα υιοθετήσουμε ορισμένες από τις συμβουλές του Ντομπέλλι εξαρτάται από τη στάση που διαλέγουμε κάθε λεπτό να τοποθετηθούμε απέναντι στα συνεχή καθημερινά φαινόμενα, όπως εν μέρει κι από τις ερμηνευτικές μας ανησυχίες κι αναζητήσεις.

By Μαρία Γώγογλου