Στιγμές με Γυναίκες

Κάτι ποταπό, σχεδόν αμαρτωλό αναβλύζει στο μυαλό σου τις πρώτες στιγμές που τελικά αποφασίζεις πως ξεκινάς το διάβασμα των Γυναικών του Τσαρλς Μπουκόφσκι· κάτι που δε μπορεί να έχει αποκλειστικά σχέση με το εξώφυλλο ή βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα που έχουν προηγουμένως πέσει στην αντίληψή σου. Απλά από τις πρώτες κιόλας γραμμές καταλαβαίνει κανείς πως ο αφηγητής, πιθανώς με τρόπο παρόμοιο με αυτό του συγγραφέα στην αληθινή του ζωή, έχει μια αρκετά απογυμνωμένη και στεγνή θεώρηση των πραγμάτων, και πάνω απ' όλα της πεμπτουσίας των ανθρώπινων σχέσεων. 

 

Ο Χένρι Τσινάσκι ζει στο Λος Άντζελες και καταφέρνει να βγάζει τα προς το ζην εκδίδοντας τα ποιήματά του. Πάει μάλιστα λίγος καιρός από το σημείο που ξεκινά η αφήγηση, όταν αρχίζουν να τον καλούν σε διάφορα στέκια για δημόσιες απαγγελίες· και ξαφνικά η φήμη του στο γυναικείο πληθυσμό χτυπάει κόκκινο. Διάφορες γυναίκες όλων των ηλικιών αρχίζουν να του στέλνουν γράμματα, να του τηλεφωνούν ή να τον πλησιάζουν δημοσίως· κι ο ίδιος επιθυμεί να το γλεντήσει δεόντως. Έτσι, το μυθιστόρημα Γυναίκες εξιστορεί τα διάφορα επεισόδια από τις περιστασιακές και μόνιμες σχέσεις του, τις παρεξηγήσεις, αλλά και τα ξεκαθαρίσματα που ο Τσινάσκι προκάλεσε ή στα οποία ενεπλάκη, με κύρια αιτία ή αφορμή το να κερδίσει χρόνο με αιθέριες (και όχι μόνο!) υπάρξεις, με την επιδίωξη ίσως να αποκομίσει κάτι βαθύτερο.

Η πρώτη κοπέλα που συναντά και με την οποία σχετίζεται είναι η χυμώδης Λίντια με τον έντονο χαρακτήρα, με την οποία συνάπτει δεσμό, παρά τις γκρίνιες και το ταλέντο της να του κάνει απίστευτες σκηνές ζήλιας, καθώς και να εκδηλώνει τη βαρεμάρα της με την αφεντιά του. Από τα αμέτρητα εφήμερα και πιο καθοριστικά αισθήματα που εξιστορούνται στο βιβλίο, με όλες τις απαραίτητες πικάντικες λεπτομέρειες που τα συνοδεύουν, όπου ξεπροβάλει διάχυτο κι απαράλλακτο και το ωμό και βίαιο ύφος του συγγραφέα στις εν λόγω περιπτύξεις, αλλά κι όχι αποκλειστικά, υπάρχουν και μερικά ακόμη που ξεχωρίζουν· αν και σίγουρα κάθε αναγνώστης δικαιούται να προβεί στην αποκλειστικά δική του, με προσωπικά κριτήρια, επιλογή. Διάλεξα να σταθώ εδώ στα αγνά συναισθήματα του Χένρι για την Κάθριν (έτσι τη βαπτίζει ο ίδιος επειδή μοιάζει στην Κάθριν Χέμπορν, ενώ το πραγματικό της όνομα είναι Λόρα), μια δεκαοχτάχρονη θαυμάστρια, που, παρά το πηγαίο ενδιαφέρον και την εκτίμηση του ποιητή προς το πρόσωπό της, απωθείται από την πλευρά του που αντικρίζει καθετί θηλυκό ως ανθρώπινο κρέας, υποψήφιο για σωματική κατάκτηση από τα ένστικτά του. Δεν θα παραβλέψω, επίσης, να αναφέρω το θαυμασμό και, στη συνέχεια την κούραση του Τσινάσκι με το λιτό κι αγνό τρόπο ζωής της Σάρα, που από την υγιεινή διατροφή κι ένα είδος ανθρωπολατρίας εν είδει θρησκείας επεκτείνεται και στις σωματικές συνήθειες. Ο ποιητής σύντομα εθίζεται στη δημιουργία σύντομων ασήμαντων σχέσεων· πραγματικότητα που σε συνδυασμό με την εξάρτησή του από το αλκοόλ βάζουν σε κίνδυνο αυτό που ο ίδιος, αλλά και όλοι μας έχουμε μάθει να αποκαλούμε και υπηρετούμε με υποτέλεια: τη συμπαγή ύπαρξη και τη συνέχεια στο χρόνο του κατασκευάσματος που ονομάζουμε προσωπικότητα.

“Αυτό που με πείραζε πάρα πολύ ήταν ο τρόπος τους να κάνουν τα πάντα χωρίς να δείχνουν την παραμικρή συγκίνηση, το παραμικρό συναίσθημα. Όπως είναι κάποιος που χασμουριέται ή κάποιος που βάζει μια πατάτα να βράσει.”

Η φωνή του Τσινάσκι, αλλά και η συγκεκριμένη οδός αφήγησης που επιλέγεται αποτελεί εν γένει έναν αποτελεσματικό τρόπο να ξεσκεπάσει κανείς ένα μεγάλο μέρος υποκρισίας της κοινωνίας όσον αφορά τη συμβίωση ανθρώπων, και συγκεκριμένα των ζευγαριών. Ο μοναχικός ποιητής-παρίας με τις εξευτελιστικά ταπεινές συνήθειες -βραδιές στον ιππόδρομο και σε κάπως ευπρεπή ή κακόφημα μπαρ, γενναίες ποσότητες αλκοόλ καθημερινά, αθυροστομία- αποκαλύπτει αποστομωτικά πόσο αδύναμοι είμαστε όλοι να ελέγξουμε τις ίδιες μας τις συνήθειες· ανδρείκελα μπροστά στην προοπτική της κοινωνικής κατακραυγής, της εγκατάλειψης από τον άμεσο περίγυρο, ανεξάρτητα από την ποιότητα των ανθρώπινων κινήτρων του, της αναγκαστικής μοναξιάς. Οι άνθρωποι έχουν επινοήσει όλες τις συμβιωτικές τελετουργίες κι άπειρα θελκτικά τερτίπια στην προσπάθεια να ανήκουν σε έναν άνθρωπο, σε μια ομάδα, κι εν πάση περιπτώσει, ακόμη κι αν δεν είναι δυνατό να επιβάλλουν τον εαυτό τους, να γίνονται αποδεκτοί. Ίσως, ψάχνοντας σε μεγαλύτερο βάθος, να κρίνεται ευκρινές να αντικρίσει κανείς την ίδια αυτή επιθυμία και στον εσωτερικό κόσμο του πρωταγωνιστή που ωθεί όλες αυτές τις γυναίκες, τη μια μετά την άλλη, να του παραδώσουν ό,τι αξιόλογο παραμένει φυλαγμένο στα τρίσβαθα της ψυχής τους μαζί με τη σωματική τους αυτοκυριαρχία.

Κατά τα άλλα, ο Μπουκόφσκι δε σταματά την προσπάθειά του να ξεσκεπάσει τον κυνισμό και την ευτέλεια της ανθρώπινης φύσης· και το καταφέρνει ρίχνοντας φως στο χρόνο και την ένταση σκέψης που ξοδεύουμε για τις βασικότερες καθημερινές μας ανάγκες, σωματικές και μη. Ο Τσινάσκι και οι άλλοι ήρωες του βιβλίου τρώνε, καπνίζουν, πίνουν και συνουσιάζονται σαν αυτές οι αυτονόητες ενέργειες να απαρτίζουν τον πυρήνα του νοήματος της ζωής τους· ή απλώς από αμηχανία, επειδή δεν έχουν τίποτα καλύτερο να κάνουν, όπως όλοι μας υπό την επήρεια της καθημερινής δίνης γεγονότων. Αμετανόητα, μέσα από την καθημερινή τριβή των σχέσεων, οι ήρωες προσπαθούν να βρουν κάτι που αξίζει να τους κρατάει ζωντανούς, κάτι που θα τους οδηγήσει στο να καταφέρουν αυθεντικά να αγαπήσουν, συχνά για λίγο καιρό ή χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία· άλλωστε, το εάν και κατά πόσον οι σχέσεις μπορούν να διαρκέσουν κρατώντας κάποια ουσία αναλλοίωτη στο χρόνο αποτελεί ένας από τους κυριότερους στυλοβάτες των σύγχρονων κοινωνιών που αμφισβητεί ο συγγραφέας.

Ο Τσαρλς Μπουκόφσκι

Γιατί οι σχέσεις, όσον αφορά τον ίδιο, έχουν ημερομηνία έναρξης και λήξης προδιαγεγραμμένη. Λίγο παραπάνω ή λίγο λιγότερο: τόσο μόνο μπορεί να παρεκκλίνει κανείς από τους υπολογισμούς του. Για το συγγραφέα των Γυναικών, κάθε επιφανειακή ή μη γνωριμία, όπως και η ευρωστία του ανθρώπινου σώματος, είναι καταδικασμένη να παραδώσει τα όπλα, μοιραία επιστρέφοντας στην

ανυπαρξία από την οποία προήλθε.

Παρά τους φιλοσοφικούς αφορισμούς στους οποίους το μυθιστόρημα σε ωθεί να προχωρήσεις, λόγω του βάθους που τολμά να προσεγγίσει, όσον αφορά τη θεματολογία με την οποία καταπιάνεται, διαβάζεται μονορούφι, ως μια απλή καθημερινή εξιστόρηση· γι' αυτόν ακριβώς το λόγο το συστήνω στο σύνολο του αναγνωστικού κοινού. Ένα εύκολο ανάγνωσμα με ζωηρή, έντονη αφήγηση που μπορεί να οδηγήσει στην περισυλλογή είναι ό,τι πρέπει για την καλοκαιρινή ακινησία ή την πυρετώδη χαλάρωση των διακοπών.

By Μαρία Γώγογλου