Το Τελευταίο Ηλιοβασίλεμα του Μόνου Καουμπόι

Υπάρχει συχνά η αφορμή να μιλήσεις γι' αυτούς που έδρασαν πριν από σένα, ή έστω που ξεκίνησαν κάτι που με κάποιο τρόπο έχεις εκτιμήσει· να εκφράσεις ευγνωμοσύνη, επειδή σ' αυτό που ονομάζεις αρχικό λεπτό της μύησης υπήρχε κάτι να θαυμάσεις, ώστε να μπορέσεις να βγάλεις νόημα σχετικά με το τι απ' όλα ενστερνίζεται ο κόσμος μέσα σου, ή τουλάχιστο να σχετιστείς μαζί του. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να τονίσω ότι δεν υπήρξα ποτέ φαν του Λουκιανού Κηλαηδόνη, ούτε κι έχω ακολουθήσει ποτέ μέρος της δουλειάς του. Η σχέση μου με αυτό το φαινόμενο καλλιτέχνη φανερώνει εσωτερικές αναμοχλεύσεις ως αποτέλεσμα της περίοπτης διείσδυσης τη κυρίαρχης κουλτούρας.

Χωρίς, ωστόσο, να εννοεί κανείς αυτό που πρωταρχικά σχηματίζεται στο μυαλό, όταν ακούμε ή ξεστομίζουμε τις λέξεις. Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης ήταν πάντα ένα ιδιαίτερο μέρος της ελληνικής κυρίαρχης μουσικής ιδεολογίας, ένα από αυτά που συχνά, εξαιτίας της ύπαρξής τους, πολλοί ενοχλούνται, μη αποδεχόμενοι την όποια συμβολή τους, θέτοντας δυναμικά κι αναπόφευκτα τα δικά τους όρια, όπως αυτά που θέτουμε όλοι μέσα μας για το ανεκτό και το διαφορετικό, και τα μερίδια της συμπάθειάς τους για το καθένα.

Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης απασχόλησε για πρώτη φορά την προσοχή μου, όταν μια συλλογή από τις κυριότερες από τις επιτυχίες του βρέθηκε στην κατοχή μου, αφού ήταν μια από τις προσφορές της κυριακάτικης εφημερίδας, το Βήμα (της οποίας τόσο τα ένθετα και οι προσφορές, όσο και η ύλη ανέκαθεν θεωρούσα ότι, καλώς ή κακώς, έχουν διαμορφώσει ένα μεγάλο κομμάτι μου). Κάτι ο λήθαργος και η υποτονικότητα εκείνου του καλοκαιριού και κάτι η πυρετώδης αναζήτηση για κάτι νέο κι αποφάσισα, λίγες μέρες μετά την αγορά της εφημερίδας, να εισάγω τελικά ένα από τα CD της συλλογής στο CD player (όχι εντυπωσιακά ακατέβατα χρόνια πριν, κι όμως πόση διαφορά στην τεχνολογία!). Το αποτέλεσμα στις αντιδράσεις μου δεν ήταν αναμενόμενο, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος πως πέρα από την ηχώ του ονόματος αυτής της προσωπικότητας, που τόσο οικεία μου ήταν, ήμουν παντελώς ανυποψίαστη για ό,τι επρόκειτο να ακούσω.

Ο κόσμος του Λουκιανού Κηλαηδόνη είναι ένας κόσμος ξεκάθαρα παραμορφωμένος σε σχέση με την παραστατική αποτύπωση της μοντέρνας εκδοχής της Ελλάδας που αποπειράται να προσφέρει· όσο κι αν επικρατεί η τάση ενίσχυσης της προβολής της διασκεδαστικής του πλευράς, ώστε οι περισσότεροι να ξεχαστούν. Είναι, κατά κύριο λόγο, μια πραγματικότητα καρτουνίστικη, ακριβώς για να βιώσει κάποιος την αναγκαιότητα της διαδικασίας του να σκεφτεί και να δράσει σε εντονότερο βάθος. Είναι μια πραγματικότητα, στην οποία η πλειοψηφία αποχαυνώνεται από ό,τι πιο αυτονόητο περιέχεται σε ένα υπερθέαμα κατ'εξακολούθηση, όπως για παράδειγμα "Το Ματς", χωρίς ίχνος αμφισβήτησης μιας απόλυτης κυριαρχίας και σαφών παραβάσεων του μέτρου. Είναι μια πραγματικότητα, στην οποία οι γυναίκες εκπληρώνουν τον απώτατο στόχο τους πετυχαίνοντας να διαιωνίζουν το ρόλο της νοικοκυράς, με τρόπο όσο πιο παρόμοιο γίνεται με το παράδειγμα της προηγούμενης γενιάς, για να φωτίσουν τη θυμοσοφία της αποκοίμισης. Όπως η «Ρίτα», αλλά και η «Μέρα μιας Μαίρης».

Είναι ένας κόσμος από χαρακτήρες αστείους που πέφτουν σε συνεχείς γκάφες, που όμως, μέσα στην επιμονή τους να επιβιώνουν, επιβεβαιώνουν τη διαφορά τους από το σύμπαν των κυρίαρχων μέσων της σάτιρας, στην οποία τόσο συχνά τώρα πια αναθέτουμε τη διασκέδασή μας. Η Μαίρη, ο μόνος καουμπόι και οι άλλοι μας φαίνονται γελοίοι, όμως είναι, στην πραγματικότητα, μια εκδοχή των ανεστραμμένων εαυτών μας, που συνεχώς δε βολεύεται με τις αποτυχίες, που με κάποιο τρόπο «αναγκάστηκε» να φορτωθεί. Είναι μια δημιουργική αναπαράσταση των νεοελλήνων στη συνεχή τους προσπάθεια να ξεσκάσουν και να βγουν έξω από τα νερά που τους οδηγούν ανεπιστρεπτί στο μάτι των προγονικών κυκλώνων και δυνάμεων του ασυνειδήτου.

Ασφαλώς, μια ματιά γύρω μας επιβεβαιώνει πως, από το πάρτι της Βουλιαγμένης, το απόγειο της δόξας των επιτυχιών του Λουκιανού, ελάχιστα έχουν αλλάξει, πέρα από την εξαφάνιση μιας αίσθησης γενικότερης οικονομικής ευφορίας και την αίσθηση πως κάτι ραγδαία πρόκειται να εξελιχθεί· που στην κατρακύλα τους πήραν κι ολόκληρη τη διάθεσή μας για πραγματική διασκέδαση. Ναι, στην πραγματικότητα, τίποτε εκτός από τον απόηχό τους δε θα μπορούσε να επαναλάβει την αναγκαιότητα ενός παρόμοιου σχεδίου συναυλίας, εν είδει Γούντστοκ, σε μια κοινωνία παραδομένη στην εκτεταμένη αποφυγή σχέσεων και την απομόνωση, επειδή κάπως έτσι έχει εξελιχθεί το σύμπαν όπου κατοικούμε, χωρίς αισθητά να ξεχωρίζει, αλλά σηματοδοτώντας ξεκάθαρα τα όρια ενός παραδείγματος προς αποφυγή.

Είναι αδύνατο, ωστόσο, να μη μνημονεύσεις μια αξία που έχει προηγηθεί της όποιας ακόμη ικανής να αναπνεύσει προσπάθειας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η πολύχρωμη και πολυπρόσωπη μουσικοχορευτική επιρροή που συνεχίζει να ασκεί ο Λουκιανός στους σύγχρονους τραγουδοποιούς, από την διάθεση για κριτική εξέταση και διακωμώδηση, αλλά και για τις στιγμές που μας αξίζει να μην τα παίρνουμε όλα τόσο απολύτως στα σοβαρά, είναι ελπίζω από πολλούς από τους φίλους της ελληνικής μουσικής αισθητή. Κι έτσι θα παραμείνει, όσο το έργο ενός ατόμου στέκεται η αδιάψευστη αλήθεια για το πόσο μπορείς να τολμήσεις να αντιπροσωπεύσεις μια ολόκληρη εποχή.

Ιδιοτροπίες της λογικής του να πεις αντίο.

By Μαρία Γώγογλου