Η Φάση των Μικροσκοπικών Επίπλων

Υπάρχουν ολόκληρες περίοδοι της ζωής μου που έχω γεμίσει βλέποντας ταινίες που δε θα ενδιέφεραν τον κόσμο των σινεφίλ, επειδή δε συνδέονται άμεσα με αυτό που ο κόσμος ονομάζει κινηματογράφο ή με αυτό που προσδοκά από τον κινηματογράφο. Αυτή είναι μία από αυτές. Βλέπω ήδη δυο από τις βασικότερες υποομάδες φαν ταινιών -τους λάτρεις της δράσης και των περιπετειών απ' τη μια, και των πιο πειραματικών αναζητητών υπαρξιστικών εκφάνσεων σε αφηγήσεις από την άλλη- να επιδίδονται σε αρνητικό νεύμα, αμέσως μόλις τους εξιστορήσω τη βασική γραμμή πλοκής των Μικροσκοπικών Επίπλων.

Κι όμως το κεντρικό της θέμα δε στερείται πανανθρωπινότητας· η ταινία εστιάζει στη μεταβατική περίοδο ανάμεσα στο τέλος των σπουδών -εκεί κάπου στα 22-23 για τους περισσότερους- και την αρχή αυτού που στη συνέχεια της ζωής θα ακολουθήσει για τον καθένα, όπως επιλογή συγκεκριμένου τομέα εργασίας, δουλειά, περισσότερες σπουδές, αποτυχημένες σχέσεις, δουλειά, και περισσότερες αποτυχημένες σχέσεις, η επαναληπτικότητα της ακολουθίας των οποίων έχει επηρεάσει τον καθένα μας. Και μόνο για την προσμονή και την ευθραυστότητα που σχεδόν απαράλλακτα το χαρακηρίζει, το μεσοδιάστημα αυτό έχει αφήσει ένα ορισμένο στίγμα στο «μέσα» του καθενός.

Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με την Όρα (δε δέχομαι να τη μεταφράσω σε Άυρα, καθώς προφανώς είναι Αμερικανίδα· ο τρόπος που γράφεται το όνομα παραπάνω είναι η απ' ευθείας φωνητική μεταφορά της εκδοχής του που χρησιμοποιείται στην ταινία), η οποία επιστρέφει από τα φοιτητικά της χρόνια στο μητρικό (ελλείψει ανδρικής παρουσίας, πώς να το χαρακτηρίσεις πατροπαράδοτα;) της σπίτι στη Νέα Υόρκη. Εκεί πρέπει να συνυπάρξει ξανά με τη μητέρα της, καλλιτέχνη με κύριο μέσο έκφρασης τη φωτογραφία, και την αδερφή της Ναντίν και να περάσει από έναν κυκεώνα νέων γνωριμιών, αποτυχημένης επαγγελματικής ανέλιξης κι ανακυκλώσεων πολλαπλών άλλων απογοητεύσεων. Ενώ προσπαθεί να βρει κάτι να πιαστεί, είναι σαν να έρχονται συνεχώς τα πάνω κάτω για να την εμποδίσουν να πλεύσει σε σταθερά δεδομένα· όχι πως λιώνει κι από την προσπάθεια για να το πετύχει. Κατά βάση το είδος αυτό του πειραματισμού τη συγκεκριμένη περίοδο στη ζωή κάποιου γενικά θεωρείται δικαιολογημένο – πιάνεται με τα νύχια από το παράδειγμα του ημερολογίου της μητέρας της, που τυχαία ανακαλύπτει για να υποστηρίξει την επιλογή της να αντιμετωπίζει και η ίδια τα πράγματα με το συγκεκριμένο τρόπο.

Κι είναι αλήθεια ότι η ανασφάλεια των προθέσεων και της ηλικίας είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό ελαφρυντικό για την περίπτωση τόσο της Όρα, όσο και όσων έχουν βρεθεί ή βρίσκονται σε παρόμοια θέση. Το είδος της ανασφάλειας που σε κάνει να ανοίγεις όλες τις πόρτες τις ψυχής σου σε κάποιον που σου γνωρίζει μια τυχαία φίλη -ενώ καλοπροαίρετα μπορεί όντως να πιστεύει ότι εκείνος είναι το τέλειο προσωρινό ταίρι για εσένα- που μπορεί να ακούει στο όνομα Τζεντ και που είναι ένας ημιδιάσημος σταρ του Youtube. Που μπορεί να σε κάνει να μοιραστείς πολύτιμες ιστορίες -όπως για τις πιθανότητες εξέλιξης του μέλλοντός σου φερειπείν- και καθημερινές σκέψεις σου μαζί του και που το γεγονός ότι υποτίθεται ότι βγαίνετε χωρίς εκείνος να έχει εκδηλώσει έντονες, ορμητικές και παράλογες σεξουαλικές απαιτήσεις μπορεί να σε κάνουν να πιστέψεις ότι είναι OK, ακόμη και να τον φιλοξενήσεις επ' αόριστον στο σπίτι, όπου συγκατοικείς με άλλα μέλη της οικογένειάς σου, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται ή όχι να γίνει κάτι μεταξύ σας. Το είδος της ανασφάλειας που σε σπρώχνει στην επανένωση με μια παλιά παιδική σου φίλη που ζει με ανεξέλεγκτη ποσότητα οικονομικών πόρων, συνταγογραφούμενων και παράνομων χαπιών, που σε σπρώχνει να «κάνεις κάτι» με το νοστιμούλη, λογοτεχνικό, δεσμευμένο τύπο από τη δουλειά σου, στην οποία βαριέσαι, νιώθεις μοναξιά υποπληρώνεσαι και μάλλον αποφασίζεις ότι «δε σου πάει».

Είναι, ωστόσο, κι αυτό ένα μοναδικό κομμάτι της ζωής σου που δε θα ξανάρθει, άσχετα με τις προδιαγεγραμένα αποτυχημένες προσπάθειες να πιαστείς από κάπου που είναι βέβαιο ότι θα καταβάλεις, και την απογοήτευση που συνεπακόλουθα θα σε κατακλύσει αφού σαφώς τα βλέπεις όλα πιο σοβαρά και δεν έχεις ριχτεί ακόμη ψυχή τε και σώματι στο αδιάκοπο καθημερινό κυνήγι για το άπιαστο κάτι που κανείς ποτέ δε φαίνεται με βεβαιότητα να κατακτά, που ισοπεδώνει κάθε αίσθηση του σοβαρού και του ξεχωριστού. Γι' αυτό, η προσωπική μου συμβουλή σε όσους τουλάχιστο τη ζείτε ακόμη είναι απολάυστε τη μοναδική της γεύση και υφή για όσο θα κρατήσει.

Η επιτυχία της ταινίας κλείνεται αυτονόητα σε μία και μόνο λέξη: Λένα Ντάναμ. Η σεναριογράφος, σκηνοθέτης και ηθοποιός προσφέρει εδώ στο θεατή μια ιδέα των ψυχικών της αδύτων κατά τη διάρκεια μιας από τις χρονικές περιόδους, κατά την προσπάθεια ενηλικίωσης, με τα περισσότερα σκαμπανεβάσματα και σεβαστό μερίδιο αποτυχιών, ώστε να μπορέσει οποιοσδήποτε χωρίς κόμπλεξ να σχετιστεί. Η κοινωνία νεαρών καλλιτεχνών, άφραγκων και υποκριτών χίπστερ φαίνεται τόσο γελοία όσο και τραγική υπό το πρίσμα της προσέγγισής της· αποφεύγει, όμως να αφήσει τον αναγνώστη να σκεφτεί σοβαρά αυτό που μόλις έχει καταναλώσει, άσχετα που η βαρύτητα του πειραματισμού όσων εκστομίζονται ένεκα της ακατάσχετης φλυαρίας των πρωταγωνιστών σε βρίσκει στο «δόξα πατρί». Αν έπρεπε να διαλέξω ένα χαρακτηριστικό της δημιουργού-πρωταγωνίστριας, που να ενδιαφέρομαι να παρακολουθήσω πως εξελίσσεται διαχρονικά, σίγουρα αυτό θα ήταν η πένα της που δε χαρίζεται σε κανέναν και με τίποτα, χωρίς, ωστόσο να αρνιέται τον έμφυτο όσο και ποικιλότροπα (κυρίως ακολουθώντας “φωτεινά” υποδείγματα της κυρίαρχης κουλτούρας;) καλλιεργημένο χαζορομαντισμό της· αν και η παραχώρηση χώρου στο φακό και την αφήγηση στις ιδιαιτερότητες ύπαρξης των γυναικών είναι εξίσου σπάνια κι επιδέξια χειρισμένη. Η Όρα θα περιφέρεται στο σπίτι της με το εσώρουχο, χωρίς παντελόνι, θα ξαπλώνει άνετη ή απογοητευμένη στο ντους και θα επιδεικνύει ακομπλεξάριστα το αχτένιστο μαλλί της για όσο και όποτε θέλει στη διάρκεια μιας ταινίας, στην οποία η δημιουργός βγάζει τα δικά της εσώψυχα από περασμένες πονεμένες στιγμές έχοντας τη συντροφιά της μητέρας της και της αδερφής της, που ενσαρκώνουν μια εκδοχή του εαυτού τους και της ουσίας στην ύπαρξη της σύγχρονης αμερικανικής οικογένειας σ' αυτό το φαινομενικά ασήμαντο indie φιλμ.

Εκτός κι αν γενικώς παίρνετε μη φυσιολογικά υπέρογκο αριθμό πραγμάτων στα σοβαρά. Στην περίπτωση αυτή, δε σας συνιστώ να δείτε αυτή την ταινία. Σε κάθε άλλη, ωστόσο, πιστεύω πως θα ξαναβιώσετε κάποια από τα λάθη που έχετε κάνει και τα πιο γλυκόπικρα σκωτσέζικα ντους της ζωής στα μάτια, τη μορφή και τις περιπέτειες της Όρα στα Μικροσκοπικά Έπιπλα.

By Μαρία Γώγογλου