Περί "Βιογραφιών" και Βιογραφικών Στοιχείων

Θεωρώ δεδομένο ότι -όπως είναι σχετικά εύκολο να καταλάβουμε όλοι- σχετικά με την ανάγνωση βιογραφιών και βιογραφικών στοιχείων επιφανών προσωπικοτήτων και καλλιτεχνών, που αφθονούν πια, τόσο στις προθήκες της πλειονότητας των βιβλιοπωλείων, όσο και σε πληθώρα ιστοτόπων, δεν υπάρχει συνταγή. Από τη μια, ίσως επηρεάσουν ατραπούς ερμηνειών που επιλέγουμε, επειδή είναι πιο κοντά σε μας και / ή γιατί τις βλέπουμε βολικές· απ' την άλλη, αφήνουν ανοικτή μια πόρτα εξερεύνησης που μας καλεί σε κάτι αποφασιστικά μακριά απ' όσα στην πραγματικότητα έχουν συμβεί, ή θα μπορούσε να υπάρχει πιθανότητα να συμβούν στον σύμπαν που κατοικούμε.

Για να ξεκινήσουμε, τα βιογραφικά στοιχεία για το συγγραφέα ή τον καλλιτέχνη δεν είναι θεμιτά, μετά και κατά τη διάρκεια αναγνώσεων των πρώτων έργων από αυτούς που έχουμε αποφασίσει να προσεγγίσουμε. Μπορεί να αποπροσανατολίσουν την ερμηνεία που έχουμε ήδη πιθανώς ξεκινήσει να γεμίζουμε με θραύσματα και πτυχές βιωμάτων μας, ή τουλάχιστο να μας «ενοχλήσουν» κατά το σχηματισμό της. Και η πορεία που μπορεί να πάρει η ίδια η ερμηνεία ύστερα ενδέχεται να παραμείνει απαράλλακτη για καιρό, εμποδίζοντάς μας να κάνουμε το έργο «δικό μας» στο μεταφορικό βαθμό που όντως αυτό είναι εφικτό να γίνει.

Αδυνατεί κανείς να μην ξεκινήσει πάντως να περιγράφει την ανακούφιση που μπορεί να προσφέρει το να μην αισθάνεται για λίγο κάποιος ο εαυτός του μέσα από τα δημιουργήματα που προσεγγίζει. Το να αφήνει δηλαδή τον ανιαρό χαρακτήρα της καθημερινότητας για λίγο στην άκρη, άσχετα που μέσα στο δημιούργημα ο καθένας εξακολουθεί να συναντά και να εμπλουτίζει τον εαυτό του με πολυάριθμους τρόπους.

Σχέδιο του Grant Snider

Πέρα απ' αυτού του είδους τη σωτήρια αναπνοή, υπάρχει και η ανάσα της φαντασίας. Σε μια λογοτεχνική δουλειά γραμμένη με βάση αληθινά στοιχεία της ζωής κάποιου, όπως θα ομολογούσα πως συμβαίνει με το διήγημα «Πάρα Πολλή Ευτυχία» της Άλις Μονρό που διάβασα πρόσφατα, η συγγραφέας μπορεί να προβάλλει ένα είδος συλλογικού φαντασιακού χέρι με χέρι με την άντληση από εμπειρίες και τις προσωπικές φαντασιώσεις. Για να περιπλέξω το θέμα ακόμη περισσότερο, ενδέχεται να ισχύει σίγουρα σε κάποιο βαθμό αυτό που μέσα από την αυτοβιογραφία του αποπειράθηκε να εννοήσει ο Ρολάντ Μπάρτ, ότι δηλαδή από τη στιγμή που κάποιος θέτει το «εγώ» του μέσα σε ένα έργο τέχνης ή δημιούργημα, τότε αυτό, από δική του πρωτοβουλία, σταματά πλέον να είναι το «εγώ» που υπάρχει με τον τρόπο που το πίστευε πριν λίγο και εισέρχεται μέσα σε έναν εντελώς καινούργιο κόσμο.

Αυτοπροσωπογραφία του Βίνσεντ Βαν Γκόγκ

Κανείς που έχει λιώσει μέσα σε έναν κόσμο βιογραφιών κι αυτοβιογραφιών των δηλωμένα αγαπημένων του δημιουργών δε μπορεί, βέβαια, να αρνηθεί και την ευχαρίστηση που εγκαθίσταται ολοκληρωτικά πάνω στον αποδέκτη των έργων, η δυναμική των οποίων έχει ήδη επηρεάσει τον εσωτερικό του κόσμο με ποικίλους τρόπους. Τότε ανακαλύπτονται ακόμη περισσότεροι διάδρομοι στους οποίους η σκέψη μπορεί να μπαινοβγαίνει με ακόμη περισσότερη ελευθερία, ακριβώς όπως οδηγηθεί να διαλέξει τη δεδομένη στιγμή. Όσοι κατέχουν έστω ελάχιστες γνώσεις κατευθύνσεων που ακολούθησαν τα μονοπάτια της ζωής του Παύλου Παυλίδη, μπορούν να σκεφτούν γιατί αυτό μπορεί εύκολα να συμβαίνει με το τραγούδι “Ο Ναυαγός”, αποφασιστικά πέρα από το γεγονός ότι μπορεί να αποτελέσει μια ανάγνωση του πέρατος συγκεκριμένων συναρπαστικών περιπετειών στον ορίζοντα των ταξιδιών της ζωής του.

Σε καμιά περίπτωση αυτή η ανάρτηση δεν αποτελεί μια συμβουλή προς ή οποιουδήποτε είδους απαγόρευση ανάγνωσης βιογραφιών αγαπημένων ή / και σημαντικών δημιουργών, καθώς και των πλέον σχεδόν παντού online διάσπαρτων πληροφοριών σε σχέση με αυτούς. Σε περίπτωση ανάγκης για έκφραση εκδήλωσης διαφορετικών πλευρών του ζητήματος ή κατάλληλότερης αναδιατύπωσης των ήδη εκπεφρασμένων, δεσμεύομαι να τις μεταφέρω εδώ μετά από ευρύτερα εντατικότερο διάβασμα.

By Μαρία Γωγογλου