Περιδιαβαίνοντας στις Λειτουργίες της Συγγραφής

Να ξεκινήσουμε από εκεί που ξεκινάς, δηλαδή από το γεγονός ότι η συγγραφή χωρίς ιδιαίτερα ιδιοτελείς σκοπούς στην εποχή μας τείνει να είναι κάτι ολωσδιόλου λησμονημένο, ακριβώς με τον τρόπο που περιγράφει στο «Μικρό Πρίγκιπα» η αλεπού τη σπανιότητα της φιλίας. Για αρκετούς ακόμη ωστόσο και στην εποχή μας συνεχίζει να σημαίνει κάτι πιο κεντρικό.

Ξεπερνώντας τη δύναμη του κειμένου να επιτελεί τη λειτουργία του όταν αυτή είναι συγκεκριμένη και θεσμική, ένα κείμενο μπορεί να αποτελεί εκφραστικό ύμνο γι’ αυτόν που το φιλοτεχνεί. Το γράψιμο αποτελεί τον έμμεσο πλην εξαιρετικά αποτελεσματικό τρόπο να εκφράσεις όλα αυτά τα συναισθήματα που είχες από καιρό φυλαγμένα ή είναι αδύνατο να εκφράσεις φωναχτά στους άλλους όσο κοντά κι αν μπορεί να έχετε έρθει κι όσες έντονες στιγμές κι αν διαγράφηκε στο μυαλό σου ότι μοιραστήκατε. Είναι ακόμη ο τρόπος να πεις το κάτι που δε σου βγήκε να πεις αν και θέλεις να μην το κρατάς πια μέσα σου και να δυσκολεύεσαι. Λίγες λέξεις στο (ηλεκτρονικό ή μη) χαρτί κάνουν για κάποιους τα πράγματα πιο εύκολα.

Βρίσκομαι σε σημείο που δε γίνεται πια να μη σχολιάσεις όσα έγραψε ο Barthes για το «θάνατο του συγγραφέα» μια από τις σηματοδοτήσεις αλλαγής νοημάτων του 21^ου αιώνα. Στην πραγματικότητα αυτό που κατά την προσωπική ταπεινή μου άποψη εννοούσε έχει περισσότερο να κάνει με την ελευθερία ενός «αυτό-μπορείς-να-το-κάνεις-δικό-σου-σε-όποιο-χώρο-όποια-στιγμή-θέλεις» καλέσματος στον αναγνώστη να μην αναζητά προδιαγεγραμμένα μονοπάτια ανάγνωσης χαραγμένα από ψυχές ανώτερα αποσταγμένης πνευματικότητας αλλά να εμπιστεύεται αυτό που ζει ως εμπειρία ανάγνωσης καθοδηγώντας το μέσα από τα δικά του βιώματα που ακολουθούν μοναδικά ξεχωριστής κατεύθυνσης διαδρομές που ο ίδιος συνειδητά ή κάτι λιγότερο επιλέγει. Άρα το ότι η διαδρομή ανήκει στον αναγνώστη δεν αναιρεί το γεγονός ότι στοιχεία του κειμένου υπάρχουν εκεί, βαλμένα στη σειρά από κάποιον, δρομολογημένα να συνεχίσουν την ανθρώπινή τους διαδρομή στους αιώνες για όσο θα υπάρχουν αναγνώστες.

Barthes, Roland. "Death of the Author." 

Στην πραγματικότητα από τις συγκυρίες που μπορούν να δικαιολογήσουν την αναγωγή του Barthes ως θεού μετά το συγκεκριμένο δοκίμιο θα είναι πάντα η υπεργενικευμένη έμφαση στις συνθήκες δημιουργίες κάθε είδους γραφής που επιμένει συχνά ακόμη και στις μέρες μας να καταστήσει το συγγραφέα μια τυφλή απόρροια των ιδιαζόντων βιωμάτων του ή ακόμη χειρότερα της ιδεολογίας και των κοινωνικών συνθηκών κατά τη διάρκεια των οποίων συμβαίνει να δρα (συχνά όχι η εποχή στην οποία θα επέλεγε να βρίσκεται το παρόν του αν τον ρωτούσαν!). Ποτέ κανείς δεν πρέπει ωστόσο να παραβλέπει τη δύναμη της επίδρασης κατά τη διάρκεια των ασυνείδητων ή υποσυνείδητων διεργασιών επιρροής που, αν μάλλον δε μετατρέπουν κάποιο σε έρμαιο (όρο που εδώ απορρίπτω καθώς δέχομαι ότι χρειάζεται τουλάχιστο κάποιο βαθμό ορισμένης συνειδητότητας ώστε κάποιος να αφεθεί τελείως σε τάσεις του ευρύτερου περιβάλλοντος και κοινωνικές επιταγές), ωθούν κάποιο στον υπέρτατο βαθμό να επαναλαμβάνει υπερεπιβαλλόμενα κλισέ ώστε να νιώθει αποδεκτός από την εκάστοτε κοινωνική ομάδα της επιλογής του. Τίποτα δεν είναι επιτακτικό να αντικρίζεται ως αποκλειστικά αρνητικό πριν εξεταστεί από κάθε σκοπιά.

Πέρα από κάθε δημιουργικότητα, τα έργα του Andy Warhol υπογραμμίζουν την αδυναμία μη ύπαρξης έστω κι ανεπαίσθητα εξαρτησιογόνου αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε καλλιτέχνη κι εκάστοτε επικρατούσα κυρίαρχη κουλτούρα

Ο καθένας που έχει πάντως αισθανθεί κάτι για τη συγγραφή αξίζει κάποιες στιγμές να αφήνεται στη διαδικασία, όπως νοείται απελευθερωμένη από τις καθημερινές επαγγελματικές ή οποιουδήποτε άλλου είδους ανάγκες. Ειδάλλως δε θα βιώσει το μετασχηματισμό των ιδεών ή την περισυλλογή που προκαλεί κατά τη διάρκειά της, ούτε οποιαδήποτε συνεπαγόμενη αφύπνιση του εαυτού.

By Μαρία Γώγογλου