Όχι Άλλες Ερωτικές Αυταπάτες: 500 Μέρες με τη Σάμερ

Ακόμη κι αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι αυτή η ταινία είναι μια από τις αγαπημένες μου, μπορεί αδιαμφισβήτα να αναλυθεί, και συνεπακόλουθα, να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός συμπεριφοράς, έτσι όπως η εποχή μας στις ερωτικές σχέσεις έχει καταντήσει. Καταστατικό ενάντια στη συντροφοερωτική προσκόλληση ατομοκεντρικά στραμμένων ατόμων, όπως η ίδια, από τη Σάμερ!

Σάμερ, στα αγγλικά, σημαίνει καλοκαίρι, και καλοκαίρι όντως έρχεται στη ζωή του Τομ, όταν μπαίνει στη ζωή του η βοηθός του διευθυντή στην εταιρεία σχεδιασμού ευχετήριων καρτών, όπου εργάζεται. Ήρθε επιτέλους η στιγμή να ζήσει το μεγάλο έρωτα (πόσες άραγε φορές έχουμε επιβάλλει την έλευση της παραπάνω διαπίστωσης στον εαυτό μας εις μάτην;)! Η Σάμερ έχει στρόγγυλα, εκφραστικά, γαλάζια μάτια, είναι μελαχρινή και εμφανώς προτιμά vintage χτενίσματα και ντυσίματα, καθώς και διακόσμηση σπιτιού. Επίσης, από τους Smiths μέχρι τη μουσική τηλεοπτικών σίριαλ, εμφανίζεται να έχει πολλές κοινές ασήμαντες προτιμήσεις με τον Τομ, ο οποίος είναι ακριβώς εκείνο το ρομαντικό άτομο που αφήνεται να παρασυρθεί από αυτού του είδους τα πράγματα. Τουτέστιν: έφτασε το πολυπόθητο σημείο κορύφωσης της ενήλικης ζωής σου.

Όμως, από τη στιγμή που τα αστέρια που έβλεπε στους εφτά ουρανούς αρχίζουν να φθίνουν, ο Τομ επίσης συνειδητοποιεί ότι η Σάμερ του έχει δηλώσει πως δεν επιθυμεί κάτι σοβαρό, στο οποίο επίσης δεν επιθυμεί να κολλήσουν συγκεκριμένη ετικέτα. Επιθυμεί στενή σχέση, αλλά χωρίς υποχρεώσεις αυθεντικού δεσίματος (κάπου μπορεί να μου μοιάζει γνώριμο αυτό!). Κι επίσης απομακρύνεται από την εταιρεία κι από τη ζωή του μια ωραία πρωία· και μετά από μήνες βρίσκεται να έχει παντρευτεί κάποιον άγνωστο που γνώρισε μια μέρα σε ένα εστιατόριο, που απλώς μαγικά ήταν ο κατάλληλος.

Από τη μια, η ταινία 500 Μέρες με τη Σάμερ είναι το υπέρτατο εγχειρίδιο οδηγιών· μια πρόταση στο πως να χειριστείς τον εαυτό σου, έχοντας χειραγωγηθεί από την υπέρτατη ερωτική πλάνη της σύγχρονης εποχής: την ανακάλυψη του άλλου σου μισού. Η σημασία του ο κεντρικός ήρωας Τομ, αλλά και άπαντες οι θεατές να πιστέψουν στην παντοδυναμία της τύχης και στον τομέα των ερωτικών ευκαιριών και σχέσεων, καθώς και του να αδράξουμε αυτό που επιθυμούμε, ακριβώς όταν οι καιρικές συνθήκες καθίστανται ευνοϊκές -όταν, δηλαδή, όπως λέμε στην καθομιλουμένη, το timing είναι σωστό- μπορεί να μας οδηγήσει στην εξασφάλιση της προσωπικής ευτυχίας. Αν τουλάχιστο αυτό που μας παρουσιάστηκε είναι επαρκώς αντιπροσωπευτικό ομοιότητας με αυτό που πάντα ονειρευόμασταν, γιατί η σύζευξη των δύο επιπέδων κρίνεται κομβική.

Από την άλλη, η σκηνοθεσία της ταινίας κάνει τα πάντα για να μην την πάρει κανένας θεατής ιδιαίτερα σοβαρά. Η εξπρεσιονιστική σκηνή, όπου ο Τομ κατεβαίνει από το διαμέρισμά του, το πρωί που έπεται της νύχτας του grande αρχικού σμιξίματός του με τη Σάμερ κάνει πρόσχαρες χειραψίες με όλους τους περαστικούς που εμφανίζονται στο διάβα του, χορεύει και παίζει μπέιζμπολ στη μέση του δρόμου· καθώς επίσης κρατά και χαϊδεύει ένα πουλί σχεδιασμένο με τεχνικές κινούμενων σχεδίων. Στο ίδιο τόνο, την 500ή μέρα του μαρτυρίου του, πηγαίνει σε μια συνέντευξη για δουλειά και στην αίθουσα αναμονής γνωρίζει την επόμενη γυναικεία ύπαρξη που πρόκειται να τον απασχολήσει, την Ότομ (=φθινόπωρο). Κοινώς, ο συγγραφέας μας κλείνει το μάτι στη διαπίστωση του να ψάξουμε κάπου βαθύτερα μέσα μας ή τελοσπάντων αλλού για συμβουλές στην προσωπική μας ζωή· κι όχι σε ένα κινηματογραφικό δημιούργημα.

Παρ' όλα αυτά, όσο κι αν το προσπαθεί, η τρισδιάστατη απάτη της Σάμερ εκτείνεται σε δυσανάλογες διαστάσεις στη σκέψη του θεατή που έχει ζήσει κάτι παρόμοιο. Από τη μια ο αποπροσανατολισμός με χρήση της κλασικής πορείας της αφήγησης του «αγόρι γνωρίζει κορίτσι» κι όλων των συνεπακόλουθων, για να γεμίσει ωραία το χρόνο της χωρίς υπερβολική μοναξιά, κι από την άλλη η αποστασιοποίηση σε συντροφικές στιγμές, αλλά και γενικότερα κατά βούληση: το καλύτερο για τα άτομα με παρόμοια σκέψη, έστω και σε συγκεκριμένη φάση της ζωής τους είναι να μη βρίσκονται ποτέ κυριολεκτικά και μεταφορικά σε καθημερινή τριβή με τους εθισμένους στις αφηγήσεις με διάρκεια, αλλά και τις ρομαντικές σκέψεις και χειρονομίες. Το τελευταίο μέτρο θα έκανε αδιαμφισβήτητα έναν ιδανικό κόσμο καλύτερο, όπως κι ένα πιο ασφαλές μέρος για την ύπαρξη και την ανάπτυξη συναισθηματικού κόσμου εκεί όπου δύναται να υπάρξει.

Η ταύτιση με τον ήρωα Τομ, ιδιαίτερα κατά τις στιγμές του φιλμ που αποφασίζει να πάρει τον κόσμο στα χέρια του και να ξεφύγει από τη μοιρολατρική αντιμετώπιση των πραγμάτων, είναι αναπόφευκτη για όσους από εμάς έχουμε βρεθεί στη θέση να προσπαθούμε να ανέλθουμε από το βάλτο, όπου μας έχει ξεβγάλει παραπανίσια έμφαση στην παραπάνω θεώρηση των πραγμάτων. Σχεδιάζουμε τότε, όπως ο πρωταγωνιστής, στον τοίχο του δωματίου μας, ή έναν από αυτούς των σκέψεών μας τα επόμενα βήματα, εντοπίζοντας επακριβώς ανακρίβειες υπολογισμών, αλλά και τις πτυχές ρομαντικά ερωτικών παραδοχών που χωλαίνων, σκιαγραφώντας κάθε επόμενη μας κίνηση εξίσου ιδεαλιστικά και με ορίζοντα ουτοπίας, όπως αξιώνουμε να εκφραζόμαστε· αλλά και ταυτόχρονα πατώντας στη γη.

Τελειώνοντας, δε θα ήθελα να παραλείψω να παινέψω το σάουντρακ της ταινίας, μια καθαρά υποκειμενική επιλογή, που δε θα μπορούσε, ωστόσο, να απουσιάζει από την προσωπική μου εκτίμηση της συγκεκριμένης ταινίας. Ο τρόπος που τα προσεκτικά διαλεγμένα, εκλεκτά διαμάντια της παγκόσμιας indie αποτυπώνουν τις διακυμάνσεις στον ψυχικό κόσμο του ήρωα, ως απόρροια της συγκεκριμένης ερωτικής δοκιμασίας, σε μένα φαντάζει μοναδικός. Δοκιμάστε απλώς να πατήσετε το play στο βίντεο που ακολουθεί, να κλείσετε τα μάτια και να σκεφτείτε κάτι ευχάριστο για του λόγου το αληθές. Απλώς αφεθείτε ώστε η διάθεση του τραγουδιού να σας συνεπάρει προς την κατεύθυνση που θα διαλέξει.

Κι ας εγκαταλείψουν οι σκέψεις όλων όσων από εμάς παραμένουμε ρομαντικοί τις Σάμερ και τους Σάμερ αυτού του κόσμου. Υπάρχουν πολυάριθμες άλλες οδοί και πρόσωπα που θα μας βοηθήσουν να προσεγγίσουμε όσα θεωρούμε τα μοναδικά ουσιώδη της ζωής.

By Μαρία Γώγογλου