Σημασίες της Τέχνης: Α΄ Μέρος

Έχω βρεθεί σε αμέτρητες συζητήσεις να διαπραγματεύομαι το θέμα του αν η ανθρωπότητα θα μπορούσε να επιβιώσει και να συνεχίσει την πορεία της με πλήρη απουσία της τέχνης. Αυτή είναι και η αφορμή που γράφω αυτό το κείμενο σήμερα: μπορεί άραγε ο σύγχρονος κόσμος να συνεχίσει να εξελίσσεται χέρι με χέρι με την παντελή έλλειψη καλλιτεχνικής έκφρασης;

Απλά ως ξεκίνημα, πρέπει να τονιστεί ότι η τέχνη αποτελεί μια από της σημαντικότερες εκφάνσεις της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Ως προϊόν ιδεών, μπορεί να οδηγήσει σε άλλες ιδέες που κανείς μας να μην έχει ποτέ φανταστεί. Πώς αλλιώς εξηγείται ότι από την πληθώρα λογοτεχνικών και μη αναγνωσμάτων καθώς και κάθε λογής ιστολογίων προέκυψε αυτή η crossover διαδικτυακή έκθεση των συλλογισμών μου; Κάτι παρόμοιο μπορεί να διαπιστώσει ο καθένας, αν ανατρέξει στις στιγμές που το μυαλό του γεννά ιδέες για να αντιμετωπίσει τις εκάστοτε καθημερινές καταστάσεις, καθώς και στα κριτήρια με τα οποία εσωτερικά αξιώνει να τις εγκρίνει ή να τις απορρίψει.

Χωρίς την ανάγκη να συγκινήσουμε κάποιον παραπάνω ή να φτάσουμε τον εαυτό μας ένα βήμα παραπέρα είναι αδύνατο σε κάποιους από εμάς να διανοηθούμε τη ζωή. Άρα, η ώθηση της τέχνης στη σκέψη και στην πράξη αποδεικνύεται αποτελεσματική. Ποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι το να είσαι ο ίδιος άνθρωπος βιώνοντας παρόμοιες καταστάσεις υπό παρόμοιες ή πανομοιότυπες συνθήκες δεν είναι βαρετό; Τώρα σκεφτείτε το και χωρίς το αγαπημένο σας τραγούδι ή οποιοδήποτε άλλο έχετε ακούσει από αυτά που θεωρείται πως έχουν σημασία (υπόσχομαι περισσότερα για το τι θεωρούμε ότι είναι τέχνη και τι, τουλάχιστο κατά τη γνώμη της υποφιανόμενης, πραγματικά είναι, σε επόμενη ανάρτηση!).

Κ.Π. Καβάφης, "Το Πρώτο Σκαλί"

Δε θα μπορούσε από κείμενο αυτής της θεματολογίας να λείπει τουλάχιστο μια συνοπτική θεώρηση της συμβολής της τέχνης στην εκλέπτυνση των συναισθημάτων. Από την προσπάθεια κάποιου δημιουργού κάθε τόσο παίρνουμε σχέδιο για να εκφράσουμε αυτό που σκοπεύουμε ώστε να υπονομεύει λιγότερο την ακεραιότητα της προσωπικότητας των ανθρώπων που ζουν γύρω μας, ακόμη και με ασυναίσθητους τρόπους, που συχνά δεν έλκουν το ενδιαφέρον συνοδοιπόρων που κατανέμουν το χρόνο της ζωής τους χονδρικά υπολογίζοντας συνθήκες και καταστάσεις. Να γινόμαστε πιο ευγενικοί με αγνώστους. Πιο ανεκτικοί με συναδέλφους και συγγενείς μας που μπορεί σε ανύποπτο χρόνο να μας φέρνουν σε δύσκολη θέση.

Ως τέλος στη σημερινή παράθεση ιδεών, σας καλώ να σκεφτείτε όλες αυτές τις φορές που κάποιο δημιούργημα σας βοήθησε να βάλετε σε μια τάξη τις αναμνήσεις σας, ή τις ακόμη πιο πολλές, που τελευταία τείνουν να γίνουν ακόμη περισσότερες, που μία ταινία, ένα τραγούδι ή ένα βιβλίο σας βοήθησε κρατώντας τες ζωντανές και προβάλλοντάς τες υπό πολλαπλά πρίσματα να τα βγάλετε πέρα στις πιο δύσκολες και ζοφερές στιγμές. Το “Τόσο Κοντά” του Παύλου Παυλίδη τείνει να γίνει το προσωπικό μου καταφύγιο τελευταία όταν τα πράγματα γίνονται κάπως πιο δύσκολα για την ανοιχτοσύνη του εύρους ερμηνειών του.

Τίποτα δεν κάνει την Έναστρη Νύχτα του Βίνσεντ Βαν Γκόγκ να ξεχωρίζει περισσότερο από την παραμορφωτική δύναμη των αναμνήσεων που εκπέμπει

Για την τέχνη και τις λειτουργίες της έχουν ασφαλώς πολλά ακόμη να ειπωθούν. Ελπίζω τουλάχιστον ως εδώ να διευκόλυνα κάποιους να πλησιάσουν σε κάποιο βαθμό συνειδητοποίησης της κεντρικής θέσης της στην καθημερινότητά μας.

By Μαρία Γώγογλου