Ανάμεσα στις μη-λογοτεχνικές
εκπλήξεις που θα μου επεφύλασσε το
φετινό καλοκαίρι με κάθε βεβαιότητα δε
μπορούσα να φανταστώ ότι βρισκόταν ένα
από τα βιβλία του Ντέιβιντ Φόστερ
Γουάλας, του οποίου αγνοούσα ακόμη και
την ύπαρξη, μιας κι είχα καταχωρήσει
ανάμεσα στις υπόλοιπες βεβαιότητες του
δικού μου συστήματος το συγκεκριμένο
συγγραφέα ως μυθιστοριογράφο. Για την
ακρίβεια, είχα απλώς περιέργεια ως προς
το τι μαθήματα ζωής μπορούσε να μου
προσφέρει ένα εγχειρίδιο ενός σχετικά
πρόσφατα εκλιπόντος από αυτοχειρία
συγγραφέα, σκέψη που πρέπει να ομολογήσω
πως είχε γειωθεί στο υποσυνείδητό μου
ως γενικότερα δημοφιλέστερη εντύπωση,
αν και στερεοτυπική.
 |
| Ο συγγραφέας Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας |
Το πρώτο που είχα να μάθω ήταν
πόσο ο στοχασμός του συγγραφέα σχετικά
με την καθημερινή πραγματικότητα των
ανθρώπων με είχε κατατροπώσει ως
συνείδηση και ως φαντασία. Ως εκπρόσωπος
των γραμμάτων που καλείται να εκφωνήσει
την ομιλία στο ξεκίνημα μιας αποφοίτησης
σχολών κολεγίου με εξειδίκευση σ' αυτό
που ο ίδιος και άλλοι ονομάζουν ελευθέριες
τέχνες, ο Γουάλας τονίζει την ικανότητά
μας να καθοδηγήσουμε τη σκέψη μας ώστε
να μας είναι δυνατό να αισθανθούμε μέλη
ενός κοινωνικού σώματος μαζί με τους
συνανθρώπους μας. Το πετυχαίνει αυτό
με τη χρήση στοχευμένα εικονικών κι
απλά κατανοητών παραβολών και μιας
ιστορίας από την πραγματικότητα, καθώς
και με όπλο τα σταθερά βήματα της λογικής
του σκέψης.
Από έφηβη θυμάμαι να προσπαθώ
να πείσω ένα συγκεκριμένο συμμαθητή
μου για τη σημασία της φιλοσοφικής και
κριτικής σκέψης στην καθημερινή ζωή
των ανθρώπων, όμως τώρα γνωρίζω ξεκάθαρα
το λόγο που πάντα αποτύγχανα ελλείψει
της παραμέτρου προσανατολισμού που εδώ
ο Γουάλας εξετάζει προσεκτικά: η αρχή
του παντός στις ανθρωπιστικές σπουδές
δεν εντοπίζεται αποκλειστικά στο γεγονός
ότι με το πέρας τους (όπου, όταν και όπως
τουλάχιστο βιώνεται από τον καθένα μας)
αποκτούμε τα θεωρητικά εχέγγυα ώστε να
μπορούμε να αμφισβητήσουμε καθετί θέτει
σε προέχουσα θέση εμπρός μας το σύμπαν
ή οποιαδήποτε βεβαιότητα για οποιαδήποτε
έκφανση της ζωής μπορεί εμείς ή κάποιος
άλλος στο περιβάλλον μας να διαθέτει.
Βρίσκεται στο να μπορούμε να μεταχειριστούμε
το πιο πάνω κεκτημένο για να ασκήσουμε
έλεγχο στη διαιώνιση της ζωής μας με
βάση την εργοστασιακή μας ρύθμιση.
Δεν εννοεί φυσικά ο συγγραφέας
τίποτε άλλο από την τυραννία του κάθε
“εγώ” ως κέντρο του σύμπαντος, που, με
τις παράλογες απαιτήσεις του απέναντι
στα πράγματα και στον καθένα μας, απειλεί
να νοηματοδοτήσει κάθε κενό εμπειρίας.
Ο αλτρουϊσμός, ή αλλιώς η ανάγκη να
σκεφτόμαστε τους άλλους, και να
θυσιαζόμαστε γι' αυτούς κάθε δεδομένη
στιγμή που μας δίνεται η ευκαιρία είναι
ο μοναδικός τρόπος να κατοικήσουμε
αρμονικά στον πλανήτη μας, μια ενδεχόμενη
τυχαία αντιπροσωπευτική, αν ποτέ θα
μπορούσε να είναι και υπαρκτή, απεικόνιση
του οποίου σίγουρα θα περιείχε ένα
μεγάλο αριθμό όντων στην προσπάθειά
τους να συνυπάρξουν ταυτόχρονα,
επιζητώντας να καλύψουν τις ξεχωριστές
ανάγκες και επιθυμίες τους το καθένα.
Σ'αυτό συνίσταται και η δύναμη καθώς
και το περιεχόμενο της προσπάθειάς μας
να δείχνουμε στους άλλους ανθρώπους
πιθανούς δρόμους που μπορούν να
ακολουθήσουν προς τη βελτίωση κι εξάσκηση
του εαυτού τους στις κοινωνικές οδούς
που ο καθένας διάλεξε να υποστηρίζει.
 |
| Σχέδιο της Ελένης Τωμαδάκη |
Κάθε σχόλιο για ότι ο κάθε κριτικός
θεωρεί πως δύναται να ορίζει ως το
στάτους του συγγραφέα καθώς και όσες
αυτοβιογραφικές πληροφορίες έχουν
προκύψει ως νέα δεδομένα ερμηνείας μετά
ή πριν την αυτοκτονία του, όπως γίνεται
σαφές, δεν έχουν εξεταστεί σε μια
αλληλουχία που φανερώνει τη ροή των
σκέψεων και συνειρμούς από εμπειρίες
της υποφαινόμενης, αλλά και με ορισμένη
κειμενική έμφαση. Μερικές φορές αξίζει
να επικεντρωνόμαστε εκεί όπου για μας
ολοκάθαρα φανερώνεται το κέντρο του
νοήματος των πραγμάτων, με τον τρόπο
που ίσως επιχειρεί να το βρει σ' αυτό το
βιβλίο κι ο Γουάλας.
By Μαρία Γώγογλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου